Vrij bezoek

Bezoek Vlotkraan 9 en krijg een woordje uitleg van de ervaren en gepassioneeerde vrijwilligers.

Open: 10 tot 17 uur

Kraan van Belgische makelij

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden veel grote drijvende kranen opzettelijk tot zinken gebracht om de sluizen van de haven te blokkeren. Om de vloot opnieuw op peil te brengen, bestelde het stadsbestuur na de oorlog vier drijvende tientonskranen. Drijvende stoomkraan 9 was daar een van. Ze werd in 1948 in België gebouwd. De Boelwerf in Temse vervaardigde het ponton. De Boomse Metaalwerken bouwde de kraan en de firma Mahy Frères uit Gent leverde de stoominstallatie.

Enige bewaarde exemplaar

Vlotkranen werden gebruikt voor de overslag van goederen, voornamelijk tussen schepen onderling. Ze waren gemakkelijk verplaatsbaar, maar beschikten niet over een eigen voortstuwing. Een sleepboot bracht de kraan naar de plaats waar ze nodig was. Tot de jaren 1970 waren drijvende stoomkranen vaak te zien in de Antwerpse dokken. Het onderhoud ervan gebeurde altijd in de stedelijke droogdokken. Vandaag is de drijvende stoomkraan 9 het enige bewaarde exemplaar in Vlaanderen en vermoedelijk zelfs in Europa.

Innovatieve techniek

De kraan kan volledig ronddraaien op een spil. Ze staat op een kraanwagen die op gebogen rails over het 36 meter lange ponton rijdt. Door de kromming van de sporen blijft de kraan horizontaal wanneer het ponton wegzinkt aan de meest belaste zijde. Door het topmechanisme met dubbele giek  kon de last bij het toppen (hijsen van de giek  ) op gelijke hoogte gehouden worden. In die periode was het een innovatieve techniek.

Hoewel de kranen op de wal al op elektriciteit werkten, werd voor de aandrijving van de vlotkranen voor stoom gekozen. De briketten voor de stookinstallatie werden in het ponton opgeslagen. Oorspronkelijk was daar ook een verblijfsruimte voor schippers, bemanning en kraanmannen, want op piekmomenten moest de stoominstallatie de klok rond onder druk gehouden worden.