Op Open Monumentendag heb je de kans om de vijf finalisten van Het Erfgoedjuweel, de monumentenprijs van stad Antwerpen, beter te leren kennen. Ontdek tijdens je bezoek aan dit gebouw waarom Kunstenaarswoning Floris Jespers de titel van Het Erfgoedjuweel verdient. Stem jouw favoriet op www.erfgoedjuweel.be tot winnaar.

Rondleiding

De nieuwe eigenaar geeft je een exclusieve rondleiding in zijn woning.

Start: 11, 12, 14 en 15 uur, enkel na inschrijving

Duur: 30 minuten

Wat was het gebouw en wat is het geworden?

In 1909 bouwde Eugène Geefs deze woning met atelier voor zijn broer, beeldhouwer Georges Geefs. Rond 1927 kocht kunstenaar Floris Jespers het pand en liet het volledig verbouwen naar ontwerp van Frits De Mont. Aanpassingen en toevoegingen van architecten en kunstenaars als Huib Hoste, Leon Stynen, Jan De Mol, Paul van Ostaijen en Floris Jespers zelf maakten van het huis een modernistisch kunstenaarsatelier doordrongen van licht, ritme en functionaliteit.

Toen de huidige eigenaar het pand kocht was het in zeer verwaarloosde staat. Er was waterschade, houtrot en de stalen ramen waren volledig doorgeroest. De woning voldeed niet aan de hedendaagse woonnormen. Na een renovatie van vijf jaar ademt het pand nog steeds geschiedenis.

Recuperatiemateriaal

De restauratie is geen reconstructie, maar een herinterpretatie en biedt zo een eigentijds antwoord op het modernistische gedachtegoed. Vanuit zijn professionele achtergrond bij Kringwinkel Antwerpen gebruikt de eigenaar de restauratie om overconsumptie en materiaalverspilling aan te kaarten. Dat doet hij door circulair te bouwen en recuperatiematerialen te gebruiken. Zo werd dit een creatief praktijkvoorbeeld van duurzaam erfgoedbeheer.

Om de woning aan te passen aan de huidige woonbehoeften, installeerden de eigenaars nieuwe badkamers en creëerden ze een lichtsas boven de traphal. Ze kochten maatmeubilair en lieten een daktuin aanleggen. Dat gebeurde grotendeels met recuperatiematerialen en in de geest van Stynen, zonder hem te kopiëren.

De mezzanine

Een belangrijke ingreep was het verhogen van de mezzanine in het vroegere atelier op de bovenste verdieping. De vrije hoogte eronder was te laag en daardoor onbruikbaar. Tijdens de dakwerken werd de volledige mezzanine gelift en opnieuw verankerd. Om de ruimte erboven bruikbaar te maken verhoogde men het dak, maar alleen het achterste gedeelte, zodat het beeld van de karakteristieke voorgevel behouden bleef. De wenteltrap werd mee gelift en moest aangepast worden. De ontbrekende treden zijn niet vervangen door replica’s, maar door twee gevonden objecten.

Muurschilderingen Floris Jespers

Bij het liften van de mezzanine en op het gelijkvloers kwamen schilderingen van Floris Jespers aan het licht. Na grondig onderzoek werden ze door een restaurateur gefixeerd om verder verval te vermijden. Pas later ontdekte de eigenaar een link met het gedicht van Van Ostaijens ‘F. Jespers schildert een haven’, dat de sfeer van het haventafereel in de woonruimte weerspiegelt.

De gevel

De restauratie van de stalen ramen, volledig in situ, was een technisch huzarenstukje. Het glas werd losgemaakt zonder het fragiele staal verder aan te tasten. Met een fotolasser werden de delen die uit vorm waren opnieuw in model gebracht en sterk beschadigde stukken vervangen. Daarna werden de kaders in zes lagen geschilderd met een coating die ook in de scheepvaart wordt gebruikt en voorzien van monumentglas. Tot slot werd de voorgevel minutieus gereinigd en hersteld waar nodig. Zo herwon de woning haar frisheid en ritmiek, met een subtiel kleurenspel in baksteen dat de modernistische uitstraling in ere herstelt.

Kunstenaarswoning Jespers toont dat erfgoedzorg en duurzaamheid hand in hand kunnen gaan. Het huis is opnieuw een plek van creatie en ontmoeting geworden, een monument dat leeft.