Vrij bezoek

Verken Fort 8 in Hoboken, een onderdeel van de Brialmontfortengordel. Het werd met zeven andere forten gebouwd tussen 1860 en 1865 om het jonge België te verdedigen. De gebouwen werden gebouwd in baksteen en natuursteen. Verschillende ornamenten refereren aan de architectuur van vroegere burchten met mezekouwen  en schietgaten voor handbogen, kruisbogen.

Open: 10 tot 18 uur

Rondleiding

De wandeling loopt langs en in de gebouwen van het buiten- en binnenfort. Je krijgt uitleg over de aanleiding van de bouw, de structuur van de verdediging en de lokale inbedding. Elk fort heeft zijn eigen geschiedenis meegemaakt. Het begint al met de onteigeningen. Dat verliep niet overal even vlot. Er was protest van de Meetingpartij en er was soms hevige weerstand van de plaatselijke bevolking. Fort 8 werd in 1907 niet opgenomen in de veiligheidsomwalling en is daardoor redelijk oorspronkelijk bewaard. Vooraf inschrijven is niet nodig.

Start: 11, 13 en 15 uur

Duur: 120 minuten

Plaats van afspraak: bezoekerscentrum In de Gulden Mammoet, te bereiken via de Hoofdfrontweg

Tentoonstelling

De tentoonstelling toont de portretten van Hobokense krijgsgevangenen en weggevoerde weerstanders van de Tweede Wereldoorlog. De portretten zijn afkomstig van persoonlijke documenten, doodsprentjes en foto’s van grafstenen en zijn dus zichtbaar oude foto’s.

Open: 10 tot 18 uur

Plaats van afspraak: bezoekerscentrum In de Gulden Mammoet, te bereiken via de Hoofdfrontweg

Pareltjes in metselwerk en militaire architectuur (voor fotografen)

Naast de normale gegidste rondleidingen in het fort, kan je als fotograaf vandaag unieke plekken ‘in stijl’ in beeld brengen. Twee specifieke rondleidingen voor fotografen onder begeleiding van onze ‘huisfotograaf’, tevens gids, brengen je naar de mooiste en meest verrassende plekjes in het fort. Er zullen ook modellen in historisch militair uniform aanwezig zijn.
De twee speciale rondleidingen zijn uitsluitend bedoeld voor fotografen. Breng je spiegelreflex- of spiegelloze camera mee (geen gsm's, ook niet de betere) en voorzie je van een statief (langere sluitertijden) en licht. Marco-objectief, breedhoek, portretlens .... alles is mogelijk. Inschrijven kan via andre_de_locht@hotmail.com.

Start: 10 en 14 uur

Duur: 150 minuten

Een verdedigingsgordel rond de stad

Fort 8 in Hoboken is een onderdeel van de Brialmontfortengordel. Samen met zeven andere forten werd het gebouwd tussen 1860 en 1865 om het jonge België te verdedigen. In 1859 werd beslist van Antwerpen het Nationaal Reduit te maken. Dat was de versterkte plaats waarin het leger zich kon terugtrekken bij een aanval van buitenaf. In de eerste plaats werd daarbij aan Nederland en Frankrijk gedacht. Toen Nederland in 1839 het onafhankelijke België erkende, verwachtte men het gevaar voornamelijk uit het zuiden. Het was de bedoeling in het Nationaal Reduit stand te houden tot de bondgenoten te hulp kwamen.

Rond de stad werd een nieuwe muur gebouwd van 13 km lang. De forten lagen op 2,5 km van de stad en 2 km van elkaar. Het kanongeschut had een bereik vanongeveer 1 km, zodat de intervallen tussen de forten beschermd waren tegen vijandig vuur. Het grondplan van de acht forten is nagenoeg identiek: een centraal reduit (de defensieve kazerne), gevechtsplatformen, batterijen en wallen voor het geschut en een brede natte gracht. De gebouwen werden gebouwd in baksteen en natuursteen voor de ornamenten. Afdekking met minimaal twee meter aarde moest de gebouwen bomvrij maken. Verschillende ornamenten refereren aan de architectuur van vroegere burchten met mezekouwen  en schietgaten voor handbogen en kruisbogen.

Uitbreiding

Nauwelijks vijf jaar na voltooiing bleken de forten totaal verouderd voor de nieuwe artillerie. De fortengordel werd uitgebreid met een defensieve dijk en forten in Zwijndrecht en Kruibeke. De oorlog van 1870 maakte bovendien duidelijk dat de vijand ook wel eens uit het oosten kon komen: Duitsland. België mobiliseerde maar kon buiten het conflict tussen Frankrijk en Duitsland blijven.

Het rechttrekken van de Scheldekaaien en de bouw van nieuwe dokken zorgden voor economische groei, maar de beveiliging van stad en haven liet te wensen over. En opnieuw werden er forten gebouwd. Het was de aanzet van de buitenlinie: Steendorp, Walem, Duffel, Lier, Schoten, Kapellen. Op 30 maart 1906 werd beslist een tweede vooruitgeschoven fortengordel op te richten. Die zou de Hoofdweerstandstelling vormen. De oude forten vormden de Veiligheidsomwalling en kregen betonversterkingen en betonschansen tussen de forten.

Fort 8 bleef bewaard

Fort 8 speelde geen defensieve rol meer. Twee schansen voor het fort namen de verdediging over. Zij werden bemand vanuit Fort 7. Even werd erover gedacht Fort 8 af te breken, maar dat gebeurde niet. Geen modernisering, geen beton. Het zou als kazerne worden gebruikt en bleef zo het meest oorspronkelijke fort. Vrijwel alle gebouwen zijn bewaard, de contrescarp  en het gevechtsplatform van het reduit zijn intact. De ontluizingskamer is uniek. De traditorebatterij  is een pareltje van metselkunst. De natte gracht loopt nog vrijwel helemaal rond het fort.

auteur: Vera Caremans