Vrij bezoek

De Zwarte Panter is de oudste nog actieve galerie van het land. Benieuwd waarom het een trekpleister is voor kunstenaars, muzikanten, schrijvers en kunstliefhebbers? Wil je meer te weten komen over de geschiedenis van de site? Ontdek de galerie en haar geschiedenis tijdens een bezoek met gids of op eigen houtje.

Open: 10 tot 18 uur

Gastvrij gasthuis

Het Sint-Julianusgasthuis is een historisch gebouwencomplex tussen de Sint-Jansvliet, de Hoogstraat en de Stoofstraat. Oorspronkelijk was het de woning van Ida Van Wynegheem aan de Sint-Jansvliet, waar ze vanaf 1305 onderdak bood aan arme reizigers en pelgrims. Dankzij haar inzet en dankzij latere schenkingen kon het gasthuis zich snel uitbreiden in de buurt. In het begin van de zestiende eeuw kreeg het complex een laatgotische kapel en toegangspoort aan de Hoogstraat. Die vormen vandaag de oudst bewaarde delen van het gasthuis.

Het complex wordt opgesplitst

Tijdens de Franse overheersing namen de autoriteiten het volledige gasthuiscomplex in beslag. In 1798 splitsten ze de kapel af van het hoofdgebouw en verkochten die openbaar. Op de binnenplaats trokken ze een scheidingsmuur op en metselden het westportaal dicht. Aan de zuidoostzijde van het koor maakten ze een nieuwe ingang, waardoor de kapel voortaan als een afzonderlijk gebouw aan de Hoogstraat functioneerde. Tot halverwege de twintigste eeuw was de kapel als opslagruimte in gebruik.

Waarschijnlijk verkochten de autoriteiten het poortgebouw en het huis Sint-Jacob aan de Hoogstraat samen met de kapel. De overige gebouwen raakten niet verkocht en kwamen onder het beheer van de Commissie van Burgerlijke Godshuizen. Die richtte het complex opnieuw in als opvangplek voor hulpbehoevenden. Op het gelijkvloers van de gebouwen in de Stoofstraat kwam er een nieuwe kapel voor de bewoners. In de jaren 1950, toen het gasthuis werd omgevormd tot een verpleegtehuis voor mindervalide bejaarden, kreeg die kapel een nieuwe functie als ziekenzaal.

Nieuwe, culturele invulling

In 1925 kon de Commissie voor Openbare Onderstand de oorspronkelijke kapel opnieuw aankopen. Na 125 jaar was het historische geheel weer compleet. Toch bleef de kapel nog tot de restauratie in 1955-1958 in gebruik door een aannemer. Een nieuwe bestemming vinden bleek lastig, maar in 1970 kreeg ze een culturele invulling.

Adriaan Raemdonck huurde het gebouw en richtte er galerie De Zwarte Panter op, een plek voor figuratieve, hedendaagse grafiek, schilder- en beeldhouwkunst. Na de sluiting van de zorginstelling in 1987 breidde de galerie uit naar de gebouwen in de Stoofstraat.

Een knipoog naar het gasthuis

Het pand aan de Sint-Jansvliet is op de eerste verdieping in gebruik door het Vlaams Compostelagenootschap, een vereniging die pelgrims op weg naar Compostella informeert en begeleidt. Het biedt sinds 2012 opnieuw een slaapplaats aan, een mooie terugkeer naar de oorspronkelijke functie van het gasthuis. Vzw Sint-Julianusgasthuis is op het gelijkvloers actief en houdt de traditie van de Pelgrimstafel in ere. Op Witte Donderdag wordt de tafel gedekt en ‘s avonds worden twaalf alleenstaande bejaarde mannen uitgenodigd om mee te dineren.

