Eredienst: 11 uur
Vrij bezoek en rondleiding
De Sint-Amanduskerk bestaat 150 jaar. De kerkfabriek, Commons Lab, Fundament 2060, de parochie en buurtbewoners werken samen aan een nieuwe toekomst voor de kerksite. Veel van de ideeën die leven in de buurt kunnen er binnenkort hopelijk een plekje vinden. Met kleine ingrepen wordt er een ongezien grote transformatie gerealiseerd. Ontdek waar we nu staan en wat er nog te gebeuren staat. Schrijf je in voor een rondleiding in de kerk, de samentuin en de kelder (fietsenbibliotheek) of kom op eigen houtje een kijkje nemen in de kerk.
Open: 13 tot 15 uur
Start rondleiding: 13, 13.30, 14 en 14.30 uur, enkel na inschrijving
Geïnspireerd ontwerp
De Sint-Amandusparochie ontstond in 1864, toen de nabijgelegen Sint-Willibrordusparochie uit haar voegen barstte. Enkele jaren later, in 1869, begon de bouw van een nieuwe kerk onder leiding van architect Louis Baeckelmans. Voor de laterale positionering van de toren laat hij zich duidelijk inspireren door de neogotische Saint-Martinkerk in het Franse d’Aillant-sur-Tholon van de bekende architect en architectuurtheoreticus Eugène Viollet-le-Duc. De invloed van zijn Engelse tegenpool Augustus Welby Pugin is misschien nog wel sterker aanwezig. Het interieur van de Sint-Amanduskerk werd grotendeels ontworpen en uitgevoerd door de groep ambachtslieden rond baron Jean-Baptiste de Bethune. Die werkte samen met de zoon van Pugin, Edward Welby, aan de Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen in Dadizele, die sterke gelijkenissen vertoont met de Sint-Amanduskerk. Vooraan in de kerk zijn er zelfs twee glasramen naar zijn ontwerp en uitgevoerd door zijn glasatelier.
Baeckelmans combineerde Frans-gotische architectuurprincipes volgens de leer van Viollet-le-Duc met lokale gotische voorbeelden, zoals de Scheldegotiek, volgens de leer van Pugin. De Sint-Amanduskerk is een meesterwerk van de neogotiek en een belangrijke referentie voor veel kerken die later zullen volgen, zoals de Sint-Willibrorduskerk. In 1867 noemt de Koninklijke Commissie voor Monumenten het ‘een van de meest opmerkelijke architecturale opvattingen, waar zou kunnen naar verwezen worden bij de ontwerpen gedurende de laatste jaren’. Na het vroegtijdig overlijden van Louis zette zijn broer François zijn werk voort.
Geloof in vele vormen
Vandaag is de kerk nog altijd in gebruik als gebedshuis. De provincie Antwerpen gaf een subsidie om er ook andere activiteiten een plaats te geven. Halverwege de kerk is een hekwerk geplaatst dat nieuwe mogelijkheden biedt om meer gemeenschapsvormend te werken. Binnen het ‘Space for Grace’-project, dat recent is opgestart, zal er geëxperimenteerd worden met wat geloven vandaag de dag allemaal kan zijn. De toekomstige ‘Spectrumkerk’ biedt plaats aan veel inspirerende, innovatieve initiatieven en zal letterlijk en figuurlijk een huis met vele kamers zijn waar iedereen kan thuiskomen.
Eén gebouw, veel activiteiten
De tuinen en bijgebouwen rond de kerk krijgen nadrukkelijker een gemeenschapsfunctie. Door enkele doorbraken worden de tuintjes, met elk een eigen karakter, aan elkaar gekoppeld tot een wandelpassage rond de kerk. Het Agentschap Natuur en Bos kende in het kader van het project Natuurweefselplanning een subsidie toe voor de ‘proeftuin stedelijke natuur’. Daarin kaderen de projecten voor de Erfgoedboomgaard aan de voorzijde van de kerk, de natuur-inclusieve grot in het westelijke inkomportaal en de bijendaktuin op het platte dak en de zolders van het sacristiegebouw.
Vanuit de kelder onder de kerk werkt het collectief Fundament 2060 vzw al jaren rond vernieuwende circulaire burgerinitiatieven. Buurtbewoners kunnen de ruimte onder het koor huren, en er is elke maand een jazzconcert. In de kelder vind je ook een fietsenbibliotheek en een houtatelier. Er worden verschillende kleinschalige projecten rond lokaal en duurzaam voedsel georganiseerd, zoals de Samentuin Seefhoek, Noordlof (voor witloof) en Buurthoning 2060.
Sinds 2024 is Commons Lab in de pastorie gevestigd. Die non-profitorganisatie richt zich op sociaal-culturele experimenten en innovatie en ondersteunt burgers en burgercollectieven door kennis te delen, evenementen te organiseren en netwerken te faciliteren.
De kerkfabriek, Commons Lab, Fundament 2060, de parochie en buurtbewoners werken samen aan een nieuwe toekomst voor de kerksite. Veel van de ideeën die leven in de buurt kunnen binnenkort hopelijk een plekje vinden. Met kleine ingrepen wordt er een grote transformatie gerealiseerd.
auteur: Wim Jacobs
13 tot 15 uur
Van Kerckhovenstraat 35, 2060 Antwerpen
Toegankelijk voor rolstoelgebruikers
Wat is er te doen?
©Lucid
Geloof in vele vormen
Vandaag is de kerk nog altijd in gebruik als gebedshuis. De provincie Antwerpen gaf een subsidie om er ook andere activiteiten een plaats te geven. Halverwege de kerk is een hekwerk geplaatst dat nieuwe mogelijkheden biedt om meer gemeenschapsvormend te werken. Binnen het ‘Space for Grace’-project, dat recent is opgestart, zal er geëxperimenteerd worden met wat geloven vandaag de dag allemaal kan zijn. De toekomstige ‘Spectrumkerk’ biedt plaats aan veel inspirerende, innovatieve initiatieven en zal letterlijk en figuurlijk een huis met vele kamers zijn waar iedereen kan thuiskomen.
Eén gebouw, veel activiteiten
De tuinen en bijgebouwen rond de kerk krijgen nadrukkelijker een gemeenschapsfunctie. Door enkele doorbraken worden de tuintjes, met elk een eigen karakter, aan elkaar gekoppeld tot een wandelpassage rond de kerk. Het Agentschap Natuur en Bos kende in het kader van het project Natuurweefselplanning een subsidie toe voor de ‘proeftuin stedelijke natuur’. Daarin kaderen de projecten voor de Erfgoedboomgaard aan de voorzijde van de kerk, de natuur-inclusieve grot in het westelijke inkomportaal en de bijendaktuin op het platte dak en de zolders van het sacristiegebouw.
Vanuit de kelder onder de kerk werkt het collectief Fundament 2060 vzw al jaren rond vernieuwende circulaire burgerinitiatieven. Buurtbewoners kunnen de ruimte onder het koor huren, en er is elke maand een jazzconcert. In de kelder vind je ook een fietsenbibliotheek en een houtatelier. Er worden verschillende kleinschalige projecten rond lokaal en duurzaam voedsel georganiseerd, zoals de Samentuin Seefhoek, Noordlof (voor witloof) en Buurthoning 2060.
Sinds 2024 is Commons Lab in de pastorie gevestigd. Die non-profitorganisatie richt zich op sociaal-culturele experimenten en innovatie en ondersteunt burgers en burgercollectieven door kennis te delen, evenementen te organiseren en netwerken te faciliteren.
De kerkfabriek, Commons Lab, Fundament 2060, de parochie en buurtbewoners werken samen aan een nieuwe toekomst voor de kerksite. Veel van de ideeën die leven in de buurt kunnen binnenkort hopelijk een plekje vinden. Met kleine ingrepen wordt er een grote transformatie gerealiseerd.
auteur: Wim Jacobs
Geïnspireerd ontwerp
De Sint-Amandusparochie ontstond in 1864, toen de nabijgelegen Sint-Willibrordusparochie uit haar voegen barstte. Enkele jaren later, in 1869, begon de bouw van een nieuwe kerk onder leiding van architect Louis Baeckelmans. Voor de laterale positionering van de toren laat hij zich duidelijk inspireren door de neogotische Saint-Martinkerk in het Franse d’Aillant-sur-Tholon van de bekende architect en architectuurtheoreticus Eugène Viollet-le-Duc. De invloed van zijn Engelse tegenpool Augustus Welby Pugin is misschien nog wel sterker aanwezig. Het interieur van de Sint-Amanduskerk werd grotendeels ontworpen en uitgevoerd door de groep ambachtslieden rond baron Jean-Baptiste de Bethune. Die werkte samen met de zoon van Pugin, Edward Welby, aan de Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen in Dadizele, die sterke gelijkenissen vertoont met de Sint-Amanduskerk. Vooraan in de kerk zijn er zelfs twee glasramen naar zijn ontwerp en uitgevoerd door zijn glasatelier.
Baeckelmans combineerde Frans-gotische architectuurprincipes volgens de leer van Viollet-le-Duc met lokale gotische voorbeelden, zoals de Scheldegotiek, volgens de leer van Pugin. De Sint-Amanduskerk is een meesterwerk van de neogotiek en een belangrijke referentie voor veel kerken die later zullen volgen, zoals de Sint-Willibrorduskerk. In 1867 noemt de Koninklijke Commissie voor Monumenten het ‘een van de meest opmerkelijke architecturale opvattingen, waar zou kunnen naar verwezen worden bij de ontwerpen gedurende de laatste jaren’. Na het vroegtijdig overlijden van Louis zette zijn broer François zijn werk voort.
13 tot 15 uur
Van Kerckhovenstraat 35, 2060 Antwerpen
Toegankelijk voor rolstoelgebruikers
Eredienst: 11 uur
Vrij bezoek en rondleiding
De Sint-Amanduskerk bestaat 150 jaar. De kerkfabriek, Commons Lab, Fundament 2060, de parochie en buurtbewoners werken samen aan een nieuwe toekomst voor de kerksite. Veel van de ideeën die leven in de buurt kunnen er binnenkort hopelijk een plekje vinden. Met kleine ingrepen wordt er een ongezien grote transformatie gerealiseerd. Ontdek waar we nu staan en wat er nog te gebeuren staat. Schrijf je in voor een rondleiding in de kerk, de samentuin en de kelder (fietsenbibliotheek) of kom op eigen houtje een kijkje nemen in de kerk.
Open: 13 tot 15 uur
Start rondleiding: 13, 13.30, 14 en 14.30 uur, enkel na inschrijving
Wat is er te doen?
