Wandeling langs de Turnhoutsebaan

Ontdek tijdens een wandeling het vroeger en nu langs de Turnhoutsebaan. Gidsen vertellen aan de hand van foto’s over de geschiedenis van deze zeer oude en belangrijke "Chaussée d' Anvers à Turnhout", de stoomtram en de bussen, Deurne-brug over 't Schijn en veel meer. 

Start: 11.00 en 15.00 uur

Duur: 60 minuten

Bezoek het VolXmuseum en ontdek meer over de geschiedenis van de Turnhoutsebaan

Je kan de museumcollectie bekijken en een kleine thematentoonstelling met elementen over de Turnhoutsebaan. Een uitgebreide brochure wordt voor 2 euro aangeboden, zodat het verhaal van de Turnhoutsebaan ook kan meegenomen worden. Wie iets wil drinken kan dat in de cafetaria en bij goed weer in de voortuin bij muzikale animatie.

Open: 10.00 tot 18.00 uur

Arbeiderswoningen

Vanaf het begin van de 19de eeuw werd de omgeving langs weerszijden van de Turnhoutsebaan in Deurne, die toen al vanaf Deurnebrug Cogelsplein heette, bebouwd met arbeiderswoningen. Ze waren bestemd voor arbeiders werkzaam in de Antwerpse industrie. Het ging vaak om arme Kempense boeren op zoek naar werk in de stad. Door de bouw van de Brialmontomwalling in de tweede helft van de 19de eeuw kwam de omgeving in het militaire schootsveld te liggen. Aanvankelijk werd het oprichten van nieuwe gebouwen verboden, maar vrij snel kwam er een versoepeling die het bouwen van houten woningen toeliet. De panden moesten in geval van oorlog wel snel demonteerbaar zijn. Om de woningen te kunnen omtrekken, werden haken aangebracht. Op een aantal plaatsen zijn ze nog aanwezig. 

Ook vandaag bepalen deze loon- en arbeiderswoningen in smalle, rechte steegjes de omgeving. De woningen ondergingen in de loop van de 20ste eeuw allerlei aanpassingen. Vanaf de declassering van de omwalling in 1924 startte de verstening van woningen en het toevoegen van allerlei uitbouwen.

Oude kern

De Koraalplaats is een van deze arbeidersstegen. De oudste kern situeert zich ter hoogte van het huidige VolXmuseum. Aan het begin van de 19de eeuw stonden hier 3 huisjes, mogelijk een opdeling van een 15de-eeuwse langgevelhoeve. Ze waren in het bezit van Jean Hermans, rentenier. Het naastliggende, onbebouwde perceel was ook van hem. Hier werden tussen 1809 en 1934 enkele woonhuisjes dwars tegen het bestaande volume gebouwd. Vanaf de tweede helft van de 19de eeuw waren de gebouwen lange tijd in het bezit van de familie Vermeiren, een familie van wagensmeden.

Gemeentelijk streekmuseum

In de jaren ‘60 kwam de oude dorpskern onder druk te staan. De verouderde en kleine loonarbeiderswoningen waren niet langer gewild. De heemkundige kring Turninum zette zich in 1974 met hart en ziel in voor de herwaardering en bescherming van de omgeving als stedelijk landschap. In datzelfde jaar stelde de gemeente Deurne de huisjes aan de Koraalplaats ter beschikking aan hen om er een gemeentelijk streekmuseum van te maken. Het Volksmuseum geeft een uniek beeld van het dagelijkse leven van de loonarbeiders en kleine zelfstandigen van Deurne in het begin van de 20ste eeuw. Onlangs wijzigde de benaming naar VolXmuseum. Vandaag wordt de "X" als symbool gebruikt: onbekend, vermenigvuldiging, kus ... Maar vroeger gebruikte men de "X" simpelweg voor de klank "ks". Heden en verleden worden hierdoor met elkaar verbonden. Vandaar VolXmuseum, niet zomaar een volksmuseum.

De weg banen tussen Antwerpen en Turnhout

Stad Antwerpen, Erfgoed Noorderkempen en Erfgoed Voorkempen tonen je graag het hart en de ziel van de bijzondere steenweg ‘Turnhoutsebaan’. Wat is er levendiger dan de steenweg die Antwerpen en de Kempen verbindt, waar mensen, tradities en ook monumenten constant in transitie zijn? Doorheen de tijd veranderde het tracé van de weg, het landschap errond, de huizen en hun bewoners … maar de baan die bleef en hield iets vast van al deze verhalen.