Op Open Monumentendag heb je de kans om de 5 finalisten van Het Erfgoedjuweel, de monumentenprijs stad Antwerpen, beter te leren kennen. Ontdek tijdens je bezoek aan deze site waarom Paardenmarktsite UAntwerpen de titel van Het Erfgoedjuweel verdient. Stem jouw favoriet op www.erfgoedjuweel.be tot winnaar.

Vrij bezoek 

Volg het uitgestippelde parcours op de campus op je eigen tempo.

Open: 9.00 tot 17.00 uur

Rondleiding met gids 

Start: tussen 9.30 en 17.00 uur start elk half uur een rondleiding, enkel na inschrijving.

Duur: 40 minuten

Onderwijs als rode draad

In 1558 bouwde aalmoezeniers, met steun van Johanna van Schoonbeke, het Knechtjeshuis aan de Paardenmarkt. Sindsdien werd de site steeds gebruikt voor onderwijsactiviteit. In de 16de eeuw was het Knechtjeshuis een toevluchtsoord voor 100 weesjongens van 13 tot 20 jaar, die er woonden en een ambacht leerden. De site evolueerde in de 19de eeuw naar een stedelijke nijverheidsschool en sinds 2013 maken de gebouwen deel uit van de stadscampus van de Universiteit Antwerpen. Zij liet het complex met hoge erfgoedwaarde tot in de puntjes renoveren en restaureren. Ze maakte van een ingewikkelde site met losstaande gebouwen een samenhangend geheel waar het opnieuw aangenaam studeren is.

Slimme transformatie

Het Knechtjeshuis stond jaren leeg en was erg verwaarloosd. Het complex bestond uit een geheel van historische gebouwen, functionele uitbreidingen en koterijen en moest grondig aangepakt worden om te voldoen aan de hedendaagse noden. De universiteit ging aan de slag om de site duurzaam te herbestemmen. Door een slimme transformatie van de gebouwen, het verwijderen van deze koterijen en het doorwaadbaar maken van de site, creëerden architecten een doorgang om makkelijk doorheen de campus te wandelen. Dankzij deze promenade architecturale kunnen campusgebruikers, buurtbewoners en passanten van de Paardenmarkt via het binnenplein naar de Rodestraat of Kleine Kauwenberg wandelen.

Restauratiewerken

Na een grondig archeologisch vooronderzoek gingen de restauratiewerken van start. Voor de restauratie van het Knechtjeshuis gingen de architecten op zoek naar de 16de-eeuwse geschiedenis van het gebouw en kozen ze ervoor om deze originele situatie terug zicht- en leesbaar te maken. Een belangrijk uitgangspunt was het herstellen van de historische ruimte-indeling. Zo werd de kelder uitgegraven naar zijn oorspronkelijk niveau, waardoor de overwelving met kolommen weer tot zijn recht kwam. Op de zolder werden historische houten balken minutieus gerestaureerd en werd de technische installatie met zorg voor het monument geïntegreerd.

Glazen overkapping

Een opvallende ingreep is de overkapping tussen de parallelle ateliervleugels aan de Rodestraat, uitgevoerd in hoogrendementsglas. De nieuwe ingreep verbindt de diverse gebouwen en creëert extra multifunctionele ruimte. De transformatie zet ook in op duurzaamheid. Zo wordt autoverkeer ontmoedigd en wordt het gebruik van de fiets in de binnenstad gestimuleerd door een ruime ondergrondse fietsenparking. De universiteit herbruikt het regenwater en het ontharde binnenplein is nu een groene oase.

Gevel

Op de binnenkoer werd de westgevel hersteld. De restauratie van de bakstenen gevel met beelden en monelen in natuursteen werd met veel zorg uitgevoerd en vormt het sluitstuk van de binnenplaats.

Het Knechtjeshuis heeft een rijk verleden en eeuwenoude geschiedenis. Daarom is het behouden van de site en de herbestemming van knechtjeshuis tot ontwerpcampus een grote meerwaarde. Deze geschiedenis diende als basis voor de ontwikkelingsvisie van de site en dankzij de restauratie kan iedereen opnieuw genieten van deze erfgoedparel.

Finalist Het Erfgoedjuweel

Het Erfgoedjuweel is de Antwerpse monumentenprijs. De wedstrijd wordt tweejaarlijks georganiseerd om de herbestemming of restauratie van Antwerps erfgoed in de bloemetjes te zetten. Op 28 september 2023 worden de winnaars van de vakjury en de publieksprijs bekendgemaakt. Elke winnaar ontvangt een prijs van 4.000 euro. Lees hieronder meer over de finalist: Paardenmarktsite UAntwerpen.