Ga mee op een onvergetelijke wandeling door de wijk. De gidsen van Expeditie De Stad laten je kennismaken met het wonen in de eerste sociale woningen uit 1860, woonkazernes uit 1930 en 1960, stegen, hedendaagse invulbouw en een nieuw woonzorgcentrum. Je eindigt in de omgeving van het Sint-Jansplein, een 19de-eeuwse, burgerlijke woonwijk.

Start: 10.00, 12.00, 14.00 en 16.00 uur 

Duur: 90 minuten

Plaats van afspraak: Sociaal Centrum Den Vondel, Boerhaavestraat 20, 2060 Antwerpen

Een interessante mix

De wooncultuur in de Stuivenbergwijk is fascinerend. Niet alleen door het drukke sociale leven, maar ook door de verrassend mooie plekken. Mensen van verschillende leeftijden, culturen en nationaliteiten wonen hier samen. Meer dan in andere wijken ontmoet de gemeenschap in Stuivenberg elkaar op straat.

Van landbouwgebied naar arbeiderswijk

Tot ongeveer 1860 was de Stuivenbergwijk landbouwgebied. Namen als Erwten-, Selder-, Pompoen- en Veldstraat herinneren hieraan. Gezien de hogere ligging waren er sinds lang ook een aantal windmolens. In de 17de en 18de eeuw lag de wijk buiten de stadsomwalling. Dit min of meer afgelegen gebied werd toen gebruikt voor allerlei functies die men liever uit de stad weerde zoals pesthuizen en een lazerij , putten voor slachtafval en een kerkhof ter hoogte van het huidige Stuivenbergplein.

Vanaf de jaren 1860 groeide de wijk uit tot een arbeiderswijk. De nabijheid van de haven en spoorweginfrastructuur waren bepalend bij de groei van de omgeving. Stuivenberg werd een woonwijk voor havenarbeiders en ‘ijzerenwegmannen’, die werkten in het station Dam en het vormingsstation Stuivenberg.

Dichtbebouwde wijk

Tot na de Eerste Wereldoorlog bleef Stuivenberg een woonwijk voor arbeiders en bedienden. 60% van de panden bestond uit snel en speculatief opgebouwde privéwoningen. Op bepaalde plaatsen verrezen kleine armoedige steegjes. Door de chaotische groei en dichte bebouwing was er amper ruimte overgebleven voor de aanleg van pleinen en parken. 

De eerste sociale woningen in Vlaanderen werden hier opgetrokken. Het aanbod was groot. Deze werkmanswoningen werden vanaf 1867 gebouwd door het toenmalige Bureel van Weldadigheid. Betuttelende straatnamen als Matigheids- en Weldadigheidsstraat herinneren hieraan.  

Levendige buurt

Na de Eerste Wereldoorlog begon de uitgroei van de voorsteden. Dat ging gepaard met de uittocht van een deel van de bevolking en de vervanging van heel wat schamele huisjes door moderne bouwcomplexen, opgetrokken door sociale huisvestingsmaatschappijen. Vanaf de jaren ‘70 raakte de wijk in verval. De crisis was de doodsteek voor heel wat bedrijfjes en met de uitbreiding van de haven naar het noorden, verloren de pakhuizen in de omgeving grotendeels hun functie. Allerlei stadsvernieuwingsprojecten werden gestart. Vandaag is de Stuivenbergwijk een levendige buurt met meer dan honderd nationaliteiten.