De kunstenaar Jozef Peeters (1895-1960) beschilderde eind jaren ‘20 alle muren en plafonds van zijn flat aan de Schelde. Stap in deze authentiek bewaarde teletijdmachine en beleef het driedimensionale schilderij waarin Peeters met zijn gezin woonde.

Start: tussen 10.00 en 16.00 uur start elk uur een rondleiding, enkel na inschrijving 

Duur: 35 minuten

Het appartement bevindt zich op de derde verdieping. Je kan het met de trap of een kleine lift bereiken.

Jozef Peeters

Jozef Peeters (1895-1960) was een van de eerste abstracte schilders in België. Hij theoretiseerde ook over kunst en onderhield nauwe contacten met andere avant-gardekunstenaars in binnen- en buitenland. Centrum van zijn artistieke activiteiten was het appartement aan de De Gerlachekaai waar hij als eerste bewoner in 1924 met zijn echtgenote Pelagia Pruym (1892-1955) introk en waar hun kinderen Godelieve en Maarten werden geboren.

Het appartement

Het pand waarin het appartement zich bevindt, is een ontwerp van stadsbouwmeester Emiel Van Averbeke. De hoekflat telt 4 kamers en is naar de maatstaven van die tijd vrij comfortabel. Vooraan bevindt zich de lichtrijke woonkamer met uitzicht op de Schelde, die Peeters inrichtte als atelier. Daarachter liggen 2 slaapkamers en de eetkamer. Deze leefruimten liggen alle vier aan de straatzijde en krijgen rechtstreeks daglicht, terwijl de gang, de keuken en het toilet zich aan de binnenzijde bevinden.

Harmonieus samenspel

Het appartement is een echt gesamtkunstwerk . Eind 1926 begon Peeters met het uittekenen van zijn meubilair: kasten, bedden, plafondlampen. Vanwege de beperkte ruimte waren de meubels sober en uiterst functioneel. De uitvoering van zijn ontwerpen liet Peeters over aan een schrijnwerker. Hij beschilderde alle muren, plafonds en deuren in de flat. De abstracte compositie van geometrische kleurvlakken is een vertaling van zijn modernistische, constructivistische opvattingen. De gedempte kleuren houden rekening met de lichtinval en zijn afgestemd op de functie van de ruimtes.

Dochter zet werk in de kijker

Na Peeters’ overlijden woonde dochter Godelieve nog bijna 50 jaar alleen in de flat. Godelieve verdedigde en promootte 49 jaar lang het werk van haar vader. Dankzij haar liefdevolle inzet voor zijn nalatenschap bleef het appartement in zijn originele staat behouden. Ze liet het volledige interieur van de flat na aan stad Antwerpen. De atelierflat wordt sinds 2012 voor het publiek opengesteld.

Vakkundige restauratie

In 1997-1998 werd het appartementsgebouw grondig gerenoveerd. De ondertussen beschermde atelierflat bleef hiervan – op keuken en toilet na – gevrijwaard en onderging apart een vakkundige restauratie. Groot voordeel was dat de kleurvlakken waren aangebracht door een ervaren schilder die goede verfmaterialen gebruikte. Problematisch daarentegen was de ondergrond. De dunne bepleistering was op verschillende plaatsen vergaan of losgekomen waardoor ook de beschildering was beschadigd. De beschadigde bepleistering werd vervangen; kleine lacunes en barsten liet men ongemoeid. Vervolgens fixeerde men de verfopstuwingen en werden de vervuilde verflagen met water gereinigd. Storende overschilderingen werden verwijderd.

Origineel kleurenschema

In het atelier waren de binnenmuren aan de straatkant vroeger opnieuw bepleisterd. De oorspronkelijke schildering was verdwenen, maar Godelieve Peeters had onmiddellijk na de werkzaamheden het originele kleurenschema op de muren aangeduid. Mede met behulp van bestaande foto’s werd het oorspronkelijke ontwerp op deze muren gereconstrueerd. Voor het aanbrengen van de kleurvlakken gebruikte de restaurateurs dezelfde techniek als Jozef Peeters: verschillende lagen olieverf over elkaar. De laatste laag werd nu aangebracht met een verfrollertje om hetzelfde lichte reliëf te krijgen dat Jozef Peeters bereikte door te tamponneren met een dasborstel. Verschillende methoden werden getest om overal dezelfde matte glans te verkrijgen. Men kwam uit bij een mengsel van 3 verschillende wassoorten, opgelost in white spirit. Het mengsel werd met watten aangebracht en na droging lichtjes met watten gepolierd.