Zoektocht voor kinderen

Vis een pakje op uit een boot, ontdek wat erin zit en ga in de kerk - ook in de schatkamer en de rouwkapel - op zoek naar het afgebeelde voorwerp.

Open: 14.00 tot 17.00 uur

Op zoek in de Sint-Andrieskerk naar ons innerlijk kompas aan de hand van kunst en schoonheid

Sluit aan bij een geanimeerde, hartverwarmende en bezielende rondleiding in de schatkamer en de rouwkapel.

Start: 14.00, 15.00 en 16.00 uur

Kloosterkerk van oorsprong

De huidige Sint-Andrieskerk was oorspronkelijk de kloosterkerk van de augustijnen-observanten . Omwille van de predikingen die getuigden van Lutherse sympathieën  moest het klooster in 1522 sluiten. Het Heilig Sacrament werd naar de Onze-Lieve-Vrouwekerk (de latere Onze-Lieve-Vrouwekathedraal) gebracht, de altaren afgebroken, de klokken uit de toren verwijderd en deuren en ramen dichtgemetseld. Rondom de kerk bouwde men een muur. De huisraad van het klooster werd openbaar verkocht.

Sint Andreas

In 1523 verleenden Margaretha van Oostenrijk en Paus Adrianus VI toestemming om de kloosterkerk af te werken en om te vormen tot parochiekerk. De kloostergronden werden verkocht en verkaveld om de werkzaamheden te financieren. Op 6 juni 1529 werd de kerk gewijd aan Sint Andreas, de patroon van het Huis van Bourgondië. Volgens de overlevering gebeurde dit uit dankbaarheid voor de bemiddelende rol die de landvoogdes  had gespeeld bij het tot stand komen van de kerk.

Een kerk aan een patroonheilige wijden, is een oud gebruik in de katholieke kerk. De patroonheilige wordt vereerd als beschermer van een individu, kerk, stad, land of beroepsgroep. Sint-Andries of Andreas, de patroonheilige van deze kerk, was een apostel. Hij was visser en dus is hij patroonheilige van vissers en vishandelaren. Omdat hij met touwen aan het kruis zou zijn gehangen, is hij ook patroon van de touwslagers. Hij wordt aangeroepen tegen keelpijn en echtelijke onvruchtbaarheid.

Overal in de kerk staat de beeltenis van Sint Andreas. Hij wordt meestal blootvoets afgebeeld, gekleed in een lange tunica en Romeinse mantel en hij draagt een x-vormig kruis. Een voorbeeld is het neogotisch beschilderde processiebeeld uit circa 1600 in de zuidelijke dwarsbeuk . 

De patroonheilige van de kerk leende zijn naam ook aan enkele naburige straten en aan een aantal huizen, handelszaken en instellingen. De vierde wijk in Antwerpen heet overigens officieel ‘het Sint-Andrieskwartier’. De verbondenheid van de patroonheilige met de buurt is heel groot, zelfs wijkverenigingen kozen voor een link met Sint-Andries.

Pechvogel

De Sint-Andrieskerk kende een woelige geschiedenis. Ze werd zwaar beschadigd tijdens de beeldenstorm en het Calvinistisch bewind, maar telkens heropgebouwd. Bij verstevigingswerken aan de fundering in 1775 ging het opnieuw mis. De toren stortte in en vernielde een deel van de zijbeuk. De kerk en haar inboedel overleefden het Franse Revolutionaire Bewind zonder grote kleerscheuren, maar tijdens de Belgische Onafhankelijkheidsstrijd deelde ze opnieuw in de klappen. Bij de Hollandse bombardementen in 1830 brandde de kerk gedeeltelijk af. Ook de vliegende bommen tijdens de Tweede Wereldoorlog zorgden voor veel schade aan de lantaarn van de toren en de glasramen. Door haar turbulente geschiedenis combineert de kerk verschillende stijlen. Van een gotisch koor, over een barokke aankleding tot een classicistische toren.