Hoofdfrontweg 9, 2660 Hoboken

Fort VIII

Omdat een integrale verdediging van België bij een aanval niet haalbaar was, werd een nieuw defensieconcept bedacht. Daarbij zou Antwerpen fungeren als nationaal reduit  de laatste verschansing waar het leger en de regering zich bij een aanval konden terugtrekken in afwachting van hulp uit het buitenland. Om dit te realiseren werd in 1858 beslist om de Spaanse vesten af te breken en om een nieuwe verdedigingsgordel te bouwen naar een ontwerp van Henri Alexis Brialmont, bestaande uit een omwalling, een gordel van acht vooruitgeschoven forten en een overstromingsgebied in het noorden: de Grote omwalling of Brialmontomwalling.

De forten zijn zo goed als identiek en hebben een polygonale vorm. Aan de buitenzijde werden ze beschermd door een brede gracht die een directe bestorming onmogelijk moest maken. Vanaf het glacis kon men een dichtbij gekomen vijand gemakkelijk beschieten. Aan de binnenzijde van de gracht waren tien meter hoge wallen met caponnières opgeworpen om het fort te beschermen tegen direct vuur. Het hoofdgebouw van het fort was het bakstenen reduit met de verblijven voor de militairen. Het moest ook fungeren als laatste verdediging als de vijand al op het terrein van het fort was doorgedrongen. Langs de achterzijde kon het fort bevoorraad worden via een brug over de gracht. Deze werd beschermd door twee lage batterijen.

De bouw van de vesting was een kolossale onderneming die in totaal veertig miljoen frank kostte. De aannemer ging eraan failliet. Om de massale hoeveelheid baksteen voor de wallen en de forten te produceren werden steenbakkerijen opgericht of aangekocht. Kanalen werden gemoderniseerd en (spoor)wegen aangelegd om materiaal te kunnen vervoeren. Er werkten 13.000 arbeiders onafgebroken aan deze verdedigingsgordel, zowel burgers als soldaten. De werken werden in een recordtempo uitgevoerd en in 1864 was de vesting zo goed als voltooid. 

Op dat moment was de verdedigingsgordel door het toegenomen bereik van het artillerievuur militair gezien verouderd. In 1906 werd daarom beslist om een nieuwe fortengordel rond Antwerpen te bouwen met een defensieve dijk, extra forten op Linkeroever, Zwijndrecht, Kruibeke en Merksem en een nieuwe betonnen fortengordel ongeveer 20 km van Antwerpen, ter hoogte van de Rupel-Netelijn. 

De negentiende-eeuwse Brialmontforten zouden de ‘Veiligheidsomwalling’ van de stad vormen en werden in functie daarvan gemoderniseerd. De daken van de caponnières en het hoofdgebouw werden met beton versterkt en tussen de forten werden achttien kleine betonnen schansen gebouwd. 

Fort 8 werd niet in deze nieuwe veiligheidsomwalling opgenomen en dus ook niet gemoderniseerd. Daardoor is Fort 8 het meest oorspronkelijk bewaarde fort van de linie. Het fort zou voortaan dienst doen als kazerne en opslagplaats. In 1975 trok het leger weg uit het fort. Twee jaar later werd het door de gemeente aangekocht en herbestemd. Het fort is een groen recreatiegebied en vrij toegankelijk. Rond de gracht is een loop-en wandelpad aangelegd. Sport-en cultuurvereningen hebben op het buitenfort hun thuishaven. Het binnenfort is niet vrij toegankelijk. In het reduit is de erfgoedvereniging Het GenOOtschap met een gidsenwerking  actief.  Er is een bezoekerscentrum met de geschiedenis van het fort. De gidsenwerking organiseert begeleide bezoeken.

 www.hobsor.be

Offline: This content can only be displayed when online.

Sporten kan overal. Sommige gebouwen zijn speciaal gebouwd om in te sporten, andere zijn omgevormd tot sportlocatie of worden er sporadisch voor gebruikt. Zo werd in de Handelsbeurs bij gelegenheid ook gerolschaatst en geschermd en werd het districtshuis van Borgerhout gebruikt voor het houden van een bokstoernooi. Andersom zijn er ook sportlocaties die nu een andere bestemming hebben gekregen. Zo werd de zaal van het Duitse Turnverein na jarenlange verwaarlozing omgevormd tot architectenbureau eld. Parken zijn dan weer uitgelezen voorbeelden van plaatsen die niet in de eerste plaats ontworpen zijn om te sporten, maar waar in de loop der tijd steeds meer gesport wordt.

Her- en nevenbestemming
Alle locaties in deze categorie
Fort VIII

  Hoofdfrontweg 9, 2660 Hoboken

Omdat een integrale verdediging van België bij een aanval niet haalbaar was, werd een nieuw defensieconcept bedacht. Daarbij zou Antwerpen fungeren als nationaal reduit  de laatste verschansing waar het leger en de regering zich bij een aanval konden terugtrekken in afwachting van hulp uit het buitenland. Om dit te realiseren werd in 1858 beslist om de Spaanse vesten af te breken en om een nieuwe verdedigingsgordel te bouwen naar een ontwerp van Henri Alexis Brialmont, bestaande uit een omwalling, een gordel van acht vooruitgeschoven forten en een overstromingsgebied in het noorden: de Grote omwalling of Brialmontomwalling.

De forten zijn zo goed als identiek en hebben een polygonale vorm. Aan de buitenzijde werden ze beschermd door een brede gracht die een directe bestorming onmogelijk moest maken. Vanaf het glacis kon men een dichtbij gekomen vijand gemakkelijk beschieten. Aan de binnenzijde van de gracht waren tien meter hoge wallen met caponnières opgeworpen om het fort te beschermen tegen direct vuur. Het hoofdgebouw van het fort was het bakstenen reduit met de verblijven voor de militairen. Het moest ook fungeren als laatste verdediging als de vijand al op het terrein van het fort was doorgedrongen. Langs de achterzijde kon het fort bevoorraad worden via een brug over de gracht. Deze werd beschermd door twee lage batterijen.

De bouw van de vesting was een kolossale onderneming die in totaal veertig miljoen frank kostte. De aannemer ging eraan failliet. Om de massale hoeveelheid baksteen voor de wallen en de forten te produceren werden steenbakkerijen opgericht of aangekocht. Kanalen werden gemoderniseerd en (spoor)wegen aangelegd om materiaal te kunnen vervoeren. Er werkten 13.000 arbeiders onafgebroken aan deze verdedigingsgordel, zowel burgers als soldaten. De werken werden in een recordtempo uitgevoerd en in 1864 was de vesting zo goed als voltooid. 

Op dat moment was de verdedigingsgordel door het toegenomen bereik van het artillerievuur militair gezien verouderd. In 1906 werd daarom beslist om een nieuwe fortengordel rond Antwerpen te bouwen met een defensieve dijk, extra forten op Linkeroever, Zwijndrecht, Kruibeke en Merksem en een nieuwe betonnen fortengordel ongeveer 20 km van Antwerpen, ter hoogte van de Rupel-Netelijn. 

De negentiende-eeuwse Brialmontforten zouden de ‘Veiligheidsomwalling’ van de stad vormen en werden in functie daarvan gemoderniseerd. De daken van de caponnières en het hoofdgebouw werden met beton versterkt en tussen de forten werden achttien kleine betonnen schansen gebouwd. 

Fort 8 werd niet in deze nieuwe veiligheidsomwalling opgenomen en dus ook niet gemoderniseerd. Daardoor is Fort 8 het meest oorspronkelijk bewaarde fort van de linie. Het fort zou voortaan dienst doen als kazerne en opslagplaats. In 1975 trok het leger weg uit het fort. Twee jaar later werd het door de gemeente aangekocht en herbestemd. Het fort is een groen recreatiegebied en vrij toegankelijk. Rond de gracht is een loop-en wandelpad aangelegd. Sport-en cultuurvereningen hebben op het buitenfort hun thuishaven. Het binnenfort is niet vrij toegankelijk. In het reduit is de erfgoedvereniging Het GenOOtschap met een gidsenwerking  actief.  Er is een bezoekerscentrum met de geschiedenis van het fort. De gidsenwerking organiseert begeleide bezoeken.

 www.hobsor.be

Offline: This content can only be displayed when online.
Her- en nevenbestemming

Sporten kan overal. Sommige gebouwen zijn speciaal gebouwd om in te sporten, andere zijn omgevormd tot sportlocatie of worden er sporadisch voor gebruikt. Zo werd in de Handelsbeurs bij gelegenheid ook gerolschaatst en geschermd en werd het districtshuis van Borgerhout gebruikt voor het houden van een bokstoernooi. Andersom zijn er ook sportlocaties die nu een andere bestemming hebben gekregen. Zo werd de zaal van het Duitse Turnverein na jarenlange verwaarlozing omgevormd tot architectenbureau eld. Parken zijn dan weer uitgelezen voorbeelden van plaatsen die niet in de eerste plaats ontworpen zijn om te sporten, maar waar in de loop der tijd steeds meer gesport wordt.

Alle locaties in deze categorie

Digitale publicaties

Blader hier door onze bibliotheek van digitale magazines, brochures, gidsen en andere publicaties.
Volledig scherm