Het Noordkasteel was een citadel die in 1862 werd gebouwd als onderdeel van de Brialmontomwalling de militaire verdedigingsgordel rond Antwerpen. De voornaamste opdracht was de verdediging van de bocht van Oosterweel. In 1882 werd het grootste deel al terug afgebroken in functie van de uitbreiding van de haven. In 1910 werd het Noordkasteel gedemilitariseerd.
Hoewel Antwerpenaren ook voordien al naar het Noordkasteel gingen om hun vrijetijd door te brengen werd het gebied in 1934 onder impuls van burgemeester Camille Huysmans officieel omgevormd tot recreatie- en ontspanningsoord. Kort daarvoor was op de terreinen ook de Hogere Zeevaartschool opgericht. Zij gebruikten de vijver voor hun roeioefeningen.
In het Noordkasteel konden Antwerpenaren zwemmen en roeien in de oude omheiningsgrachten, of wandelen op de wegen die rond de vijver en op de berm van het fort waren aangelegd. De inkom was gratis, maar het gebruik van kleedcabines, openbare toiletten en ligstoelen was betalend. Roeiboten werden verhuurd door de uitbater van café Noordkasteel. Als extra attractie werd in 1937 in de koepelopening de Buulmolen uit Olen geplaatst. In 1974 werd hij verplaatst en in 1986 gedemonteerd. Vijf jaar later werd de molen teruggegeven aan Olen.
In 1957 moest een groot deel van het recreatiedomein wijken voor de uitbreiding van het Amerikadok en in 1969 werd het gesloten voor de bouw van de nooit gerealiseerde Boerinnensluis. De enige overgebleven halve caponnière van het Noordkasteel werd een stadsmagazijn. In de ondergrondse gangen werden tot 1995 springstoffen opgeslagen.
Sinds 1988 wordt er terug gesport in de voormalige hoofdgracht van het Noordkasteel. Het Antwerps Zeilcentrum Noordkasteel huurt de plas voor haar activiteiten in het weekend. Tijdens weekdagen staat het water ter beschikking van de Hogere Zeevaartschool. Voor de opslag van hun minder gebruikte zeilboten maakt de club gebruik van de voormalige caponnière van het Noordkasteel.
Noordkasteel Zuid, 2030 Antwerpen
Open Monumentendag
zet sport in de kijker.
Lees meer over watersport
De eerste moderne sportclub in Antwerpen was de Société de Regattes de Schelde, opgericht in 1851 en kort daarna Yacht Club Royal Belge genoemd. Leden behoorden vooral tot de top van de Antwerpse handelswereld en de politieke elite. De vereniging organiseerde roei- en zeilwedstrijden op de Schelde. Er werd gevaren door een beroepsbemanning terwijl de clubleden en hun genodigden de wedstrijd volgden vanop een stoomboot of vanop tribunes opgericht op het Kranenhoofd en enkel toegankelijk voor clubleden in hun uniform. Het gewone volk keek toe vanop de Scheldeoevers.
De club hield in 1858 op te bestaan, maar nog in datzelfde jaar werd de Nationale Regatta opgericht en in 1861 de Union Club. In beide clubs deden de leden actief aan sport. Tot midden 1860 lag de nadruk op roeien, maar vanaf dan breidde ook het programma voor zeilwedstrijden uit. In 1871 werd ‘Neptunes’ opgericht, een club die zich uitsluitend toelegde op zeilen en in 1876 richtte ook de Union Club een eigen zeilafdeling op.
Aanvankelijk waren de clubs gevestigd op de rechteroever, maar door de rechttrekking van de Scheldekaaien werden de lokalen en bergplaatsen van de clubs afgebroken. Om het voortbestaan te garanderen fusioneerden de Nationale Regatta, de Union Club en de in 1876 opgerichte multisportvereniging Sport Anversois tot de Société Royale Nautique Anversoise (S.R.N.A.). De club met een roei-, zeil-, zwem- en schaatsafdeling verhuisde naar Linkeroever.
Door de drukker wordende Scheldetrafiek kreeg de roeiafdeling het steeds moeilijker om op de Schelde te oefenen. Bovendien was het water soms te woelig voor de steeds lichtere en smallere boten. Daarom trainde de vereniging vanaf 1887 op het Kempisch Kanaal, om zich er in 1914 definitief te vestigen. Vlakbij was in 1910 ook de Antwerp Rowing Club ontstaan. De wedstrijden werden aanvankelijk wel nog op de Schelde gehouden, tot de groeiende scheepvaart daar een einde aan maakte.
Waarschijnlijk omwille van onenigheid tussen de roei- en de zeilafdeling splitsten verschillende leden van de S.R.N.A. zich in 1889 af om de Yacht Club d’Anvers op te richten. Vanaf 1903 werd dat Royal Yacht Club Belge (R.Y.C.B.). De clubs deelden het primitieve jachthaventje. De sterke toename van het aantal zeil- , stoom- en motorjachten zorgde voor een plaatsgebrek. Vooral tijdens regatta’s was dit tekort nijpend. De accommodatie van S.R.N.A. werd tijdens de Duitse bombardementen in 1914 volledig vernield. In 1921 verhuisde de club naar haar huidig terrein stroomopwaarts van de voetgangerstunnel. De R.Y.C.B. nam al in 1905 contact op met het ministerie van Binnenlandse Zaken met de vraag om bij de uitbreiding van de haven ook aan een jachthaven te denken. Ondanks allerlei beloftes duurde het tot 1950 vooraleer die door de Intercommunale Maatschappij van de Antwerpse Linker Scheldeoever (I.M.A.LS.O.) werd gerealiseerd.
Open Monumentendag
zet sport in de kijker.
Lees meer over watersport
Noordkasteel Zuid, 2030 Antwerpen
Het Noordkasteel was een citadel die in 1862 werd gebouwd als onderdeel van de Brialmontomwalling de militaire verdedigingsgordel rond Antwerpen. De voornaamste opdracht was de verdediging van de bocht van Oosterweel. In 1882 werd het grootste deel al terug afgebroken in functie van de uitbreiding van de haven. In 1910 werd het Noordkasteel gedemilitariseerd.
Hoewel Antwerpenaren ook voordien al naar het Noordkasteel gingen om hun vrijetijd door te brengen werd het gebied in 1934 onder impuls van burgemeester Camille Huysmans officieel omgevormd tot recreatie- en ontspanningsoord. Kort daarvoor was op de terreinen ook de Hogere Zeevaartschool opgericht. Zij gebruikten de vijver voor hun roeioefeningen.
In het Noordkasteel konden Antwerpenaren zwemmen en roeien in de oude omheiningsgrachten, of wandelen op de wegen die rond de vijver en op de berm van het fort waren aangelegd. De inkom was gratis, maar het gebruik van kleedcabines, openbare toiletten en ligstoelen was betalend. Roeiboten werden verhuurd door de uitbater van café Noordkasteel. Als extra attractie werd in 1937 in de koepelopening de Buulmolen uit Olen geplaatst. In 1974 werd hij verplaatst en in 1986 gedemonteerd. Vijf jaar later werd de molen teruggegeven aan Olen.
In 1957 moest een groot deel van het recreatiedomein wijken voor de uitbreiding van het Amerikadok en in 1969 werd het gesloten voor de bouw van de nooit gerealiseerde Boerinnensluis. De enige overgebleven halve caponnière van het Noordkasteel werd een stadsmagazijn. In de ondergrondse gangen werden tot 1995 springstoffen opgeslagen.
Sinds 1988 wordt er terug gesport in de voormalige hoofdgracht van het Noordkasteel. Het Antwerps Zeilcentrum Noordkasteel huurt de plas voor haar activiteiten in het weekend. Tijdens weekdagen staat het water ter beschikking van de Hogere Zeevaartschool. Voor de opslag van hun minder gebruikte zeilboten maakt de club gebruik van de voormalige caponnière van het Noordkasteel.
De eerste moderne sportclub in Antwerpen was de Société de Regattes de Schelde, opgericht in 1851 en kort daarna Yacht Club Royal Belge genoemd. Leden behoorden vooral tot de top van de Antwerpse handelswereld en de politieke elite. De vereniging organiseerde roei- en zeilwedstrijden op de Schelde. Er werd gevaren door een beroepsbemanning terwijl de clubleden en hun genodigden de wedstrijd volgden vanop een stoomboot of vanop tribunes opgericht op het Kranenhoofd en enkel toegankelijk voor clubleden in hun uniform. Het gewone volk keek toe vanop de Scheldeoevers.
De club hield in 1858 op te bestaan, maar nog in datzelfde jaar werd de Nationale Regatta opgericht en in 1861 de Union Club. In beide clubs deden de leden actief aan sport. Tot midden 1860 lag de nadruk op roeien, maar vanaf dan breidde ook het programma voor zeilwedstrijden uit. In 1871 werd ‘Neptunes’ opgericht, een club die zich uitsluitend toelegde op zeilen en in 1876 richtte ook de Union Club een eigen zeilafdeling op.
Aanvankelijk waren de clubs gevestigd op de rechteroever, maar door de rechttrekking van de Scheldekaaien werden de lokalen en bergplaatsen van de clubs afgebroken. Om het voortbestaan te garanderen fusioneerden de Nationale Regatta, de Union Club en de in 1876 opgerichte multisportvereniging Sport Anversois tot de Société Royale Nautique Anversoise (S.R.N.A.). De club met een roei-, zeil-, zwem- en schaatsafdeling verhuisde naar Linkeroever.
Door de drukker wordende Scheldetrafiek kreeg de roeiafdeling het steeds moeilijker om op de Schelde te oefenen. Bovendien was het water soms te woelig voor de steeds lichtere en smallere boten. Daarom trainde de vereniging vanaf 1887 op het Kempisch Kanaal, om zich er in 1914 definitief te vestigen. Vlakbij was in 1910 ook de Antwerp Rowing Club ontstaan. De wedstrijden werden aanvankelijk wel nog op de Schelde gehouden, tot de groeiende scheepvaart daar een einde aan maakte.
Waarschijnlijk omwille van onenigheid tussen de roei- en de zeilafdeling splitsten verschillende leden van de S.R.N.A. zich in 1889 af om de Yacht Club d’Anvers op te richten. Vanaf 1903 werd dat Royal Yacht Club Belge (R.Y.C.B.). De clubs deelden het primitieve jachthaventje. De sterke toename van het aantal zeil- , stoom- en motorjachten zorgde voor een plaatsgebrek. Vooral tijdens regatta’s was dit tekort nijpend. De accommodatie van S.R.N.A. werd tijdens de Duitse bombardementen in 1914 volledig vernield. In 1921 verhuisde de club naar haar huidig terrein stroomopwaarts van de voetgangerstunnel. De R.Y.C.B. nam al in 1905 contact op met het ministerie van Binnenlandse Zaken met de vraag om bij de uitbreiding van de haven ook aan een jachthaven te denken. Ondanks allerlei beloftes duurde het tot 1950 vooraleer die door de Intercommunale Maatschappij van de Antwerpse Linker Scheldeoever (I.M.A.LS.O.) werd gerealiseerd.