icon kaart
asset_6.svg (copy)
header image

Zuiderpershuis

Waterkrachtcentrale

Het Zuiderpershuis, één van de eerste gebouwen aan de Zuiderdokken, was één van de acht hydraulische waterkrachtcentrales die tussen 1865 en 1904 werden gebouwd om energie te produceren voor de almaar groeiende havenactiviteiten. Deze hydraulische krachtcentrale voorzag in de Antwerpse haven 164 kranen, 6 sluizen, 8 bruggen, 3 rioolschuiven en 30 kaapstanders van energie. Voor dit alles was er in de hele fabriek slechts 25 man tewerkgesteld.

Twee gebouwen

Het gebouw werd opgericht in 1882-1883. De plannen waren van Paul De Wit, onderingenieur van de stad onder Gustave Royers. Het complex bestond uit twee delen. Enerzijds het gebouw aan de Waalsekaai met de machinezaal, stoomketelhal en schoorsteen. Anderzijds het gebouw in de Timmerwerfstraat voor burelen en bewoning. Dit laatste complex, uitgevoerd in Vlaamse neorenaissancestijl bevatte rechts de rijker uitgewerkte directeurswoning en links die van de machinist. Om te voldoen aan wijzigende behoeften werden in de loop van de tijd regelmatig gebouwen toegevoegd en oude gebouwen aangepast of heringericht.

Zuiderdokken zijn gedempt

De dokken maakten deel uit van het verkavelingsplan van het Zuid dat rond 1875 werd opgemaakt en vormden een uitbreiding van de toenmalige haven. In de Zuiderdokken werd de aanvoer van kolen, vis, bouwmaterialen en slachtvee georganiseerd. De dokken waren verbonden met de Schelde door de Zuidersluis. Omdat de havenactiviteiten zich voornamelijk in het noorden ontwikkelden, werden de dokken gedempt. Het plein werd gebruik als parkeerplaats en voor de organisatie van allerlei evenementen. In 2015 werd gestart met plannen voor de aanleg van ondergrondse parkings en een bovengrondse heraanleg met plein en park. De werken zijn in uitvoering.

Offline: This content can only be displayed when online.
Offline: This content can only be displayed when online.
1969 
timeline.png

Industriële archeologie

De imposante neo-barokke gevel aan de Waalsekaai bestaat uit een massieve onderbouw uitgevoerd in ruw gekapte blokken met erboven twee cilindrische torens waarin zich de accumulatoren bevonden. De stoomketels en –machines vormden het hart van het pershuis, waarvan niets is overgebleven. De accumulatoren zijn wel behouden, als enige exemplaren van alle Antwerpse pershuizen. Verder zijn ook de kettinggloeioven en werkplaatsen, zoals de smidse en draaierij bewaard. Het gebouw geldt als één van de mooiste voorbeelden van industriële archeologie in Vlaanderen.

Internationale Nieuwe Scène

Stoomkracht werd vanaf het begin van de 20ste eeuw geleidelijk vervangen door elektriciteit. Toch duurde het nog tot 1958 vooraleer de laatste stoommachine werd stilgelegd en het pershuis sloot.  In 1984 nam het collectief Internationale Nieuwe Scène (INS) het gebouw in gebruik als repetitieruimte voor de reizende producties. Drie jaar later sloten de INS en de stad Antwerpen een erfpachtovereenkomst voor 50 jaar. De gebruiker restaureerde het gebouw, richtte een schouwspelzaal in en startte een  cultureel centrum tussen 1992 en 2007. Hiervoor werd de vzw Zuiderpershuis opgericht als bouwheer.  De restauratie kenmerkt zich door grote soberheid en respect voor het industriële karakter.


  Waalsekaai 14, 2000 Antwerpen

Bezoek gebouw en expo Viewmaster/Masterview

asset_6.svg (copy)
icon kaart
header image

Zuiderpershuis

  Waalsekaai 14, 2000 Antwerpen

Bezoek gebouw en expo Viewmaster/Masterview

timeline.png
1969

Zuiderdokken zijn gedempt

De dokken maakten deel uit van het verkavelingsplan van het Zuid dat rond 1875 werd opgemaakt en vormden een uitbreiding van de toenmalige haven. In de Zuiderdokken werd de aanvoer van kolen, vis, bouwmaterialen en slachtvee georganiseerd. De dokken waren verbonden met de Schelde door de Zuidersluis. Omdat de havenactiviteiten zich voornamelijk in het noorden ontwikkelden, werden de dokken gedempt. Het plein werd gebruik als parkeerplaats en voor de organisatie van allerlei evenementen. In 2015 werd gestart met plannen voor de aanleg van ondergrondse parkings en een bovengrondse heraanleg met plein en park. De werken zijn in uitvoering.

Offline: This content can only be displayed when online.

Waterkrachtcentrale

Het Zuiderpershuis, één van de eerste gebouwen aan de Zuiderdokken, was één van de acht hydraulische waterkrachtcentrales die tussen 1865 en 1904 werden gebouwd om energie te produceren voor de almaar groeiende havenactiviteiten. Deze hydraulische krachtcentrale voorzag in de Antwerpse haven 164 kranen, 6 sluizen, 8 bruggen, 3 rioolschuiven en 30 kaapstanders van energie. Voor dit alles was er in de hele fabriek slechts 25 man tewerkgesteld.

Twee gebouwen

Het gebouw werd opgericht in 1882-1883. De plannen waren van Paul De Wit, onderingenieur van de stad onder Gustave Royers. Het complex bestond uit twee delen. Enerzijds het gebouw aan de Waalsekaai met de machinezaal, stoomketelhal en schoorsteen. Anderzijds het gebouw in de Timmerwerfstraat voor burelen en bewoning. Dit laatste complex, uitgevoerd in Vlaamse neorenaissancestijl bevatte rechts de rijker uitgewerkte directeurswoning en links die van de machinist. Om te voldoen aan wijzigende behoeften werden in de loop van de tijd regelmatig gebouwen toegevoegd en oude gebouwen aangepast of heringericht.

Offline: This content can only be displayed when online.

Industriële archeologie

De imposante neo-barokke gevel aan de Waalsekaai bestaat uit een massieve onderbouw uitgevoerd in ruw gekapte blokken met erboven twee cilindrische torens waarin zich de accumulatoren bevonden. De stoomketels en –machines vormden het hart van het pershuis, waarvan niets is overgebleven. De accumulatoren zijn wel behouden, als enige exemplaren van alle Antwerpse pershuizen. Verder zijn ook de kettinggloeioven en werkplaatsen, zoals de smidse en draaierij bewaard. Het gebouw geldt als één van de mooiste voorbeelden van industriële archeologie in Vlaanderen.

Internationale Nieuwe Scène

Stoomkracht werd vanaf het begin van de 20ste eeuw geleidelijk vervangen door elektriciteit. Toch duurde het nog tot 1958 vooraleer de laatste stoommachine werd stilgelegd en het pershuis sloot.  In 1984 nam het collectief Internationale Nieuwe Scène (INS) het gebouw in gebruik als repetitieruimte voor de reizende producties. Drie jaar later sloten de INS en de stad Antwerpen een erfpachtovereenkomst voor 50 jaar. De gebruiker restaureerde het gebouw, richtte een schouwspelzaal in en startte een  cultureel centrum tussen 1992 en 2007. Hiervoor werd de vzw Zuiderpershuis opgericht als bouwheer.  De restauratie kenmerkt zich door grote soberheid en respect voor het industriële karakter.


Digitale publicaties

Blader hier door onze bibliotheek van digitale magazines, brochures, gidsen en andere publicaties.
Volledig scherm