Archeologische site ter hoogte van
Italiëlei 120, 2000 Antwerpen
Kipdorpsite
Grootste archeologische openluchtsite van Antwerpen
Bij de heraanleg van de Noorderleien in 2016-2019 werden de restanten van de Spaanse omwalling ter hoogte van de Kipdorppoort onderzocht. Grote delen van de vestingresten werden bewaard en geïntegreerd in het nieuwe ontwerp. De resten van de Kipdorpbrug, het -bastion en de bocht van de stadsmuur maken nu als openluchtsite deel uit van het openbaar domein.
Archeologische reconstructie
Na documentatie en opnames met 3D scanning werden de parementstenen van de oorspronkelijk meer dan tien meter hoge stadsmuur ontmanteld om na de nieuwe aanleg terug opgebouwd te worden tussen de dakbalken van de parking. De stadsmuur vormt de zijmuur van de tunnel in de richting van de ondergrondse parking onder het Operaplein. Het gaat om ca. 75 meter.
Voor de Kipdorpbrug werd een aparte strategie toegepast. Ze werd geconsolideerd met een horizontaal net van glasvezelstaven en verticaal ingebrachte stalen profielen. Pas daarna is het geheel volledig vrijgegraven tot op funderingsdiepte. Deze aanpak was nodig om na het onderzoek de centrale brugpijler weg te kunnen breken om de autotunnels onder de bruggewelven door te laten. De tunnels doorkruisen ook het Kipdorpbastion. Van dit bolwerk werden de twee kazematten en poternes opgegraven. Tussen de kazematten was het bastion binnenin opgevuld met aarde. Boven het tunneldak werd het vloerniveau van de zuidelijke kazemat met twee schietgaten en de ondergrondse doorgang (poterne) gereconstrueerd. Als basis hiervoor werden originele militaire plannen uit 1835 gebruikt. Ook de indrukwekkende bastionflank is zichtbaar in de open bouwput van de site, over een hoogte van 6 meter.
Aanval van Maarten Van Rossem
De Vrijheid van Antwerpen werd geplunderd door troepen van het Gelderse leger onder leiding van Maarten van Rossem. Ter verdediging van de stad werden alle gebouwen rond de stadsmuren gesloopt zodat ze niet konden worden gebruikt als beschutting voor de vijandige troepen. De afgeweerde aanval zorgde ervoor dat de realisatie van een nieuw omwalling niet langer werd uitgesteld. Voor het eerst werd in de Nederlanden een volledig nieuwe gebastioneerde omwalling opgetrokken. De Italiaanse ingenieur Donato di Boni ontwierp 9 bastions, 8 stadsmuren, 5 renaissance poorten met toegangsbruggen, een brede gracht en een buitengrachtmuur. Het bouwwerk werd in de 19de eeuw afgebroken en op de gedempte grachten werden de leien aangelegd.
In- en uitvalsweg
De Kipdorpbrug met de Kipdorppoort vormden een belangrijke weg voor iedereen van en naar de Kempen en Noord Brabant ging. De omwalling vormde een harde grens tussen de stad en het dunbevolkte, landelijke gebied daarbuiten. Toch bevond men zich nog steeds in de Antwerpse Vrijheid, het gebied dat zo goed als volledig onderhevig was aan het bestuur en de rechtspraak van de stad en waar bewoners van de stedelijke privileges genoten. De oudste kaart van het gebied dateert van 1582, maar de grenzen van de Vrijheid lagen al veel langer vast. Zeer ruw geschetst was dit bijna het volledige gebied binnen de huidige Singel.
Bezoek met archeoloog
Kipdorpsite
Archeologische site ter hoogte van
Italiëlei 120, 2000 Antwerpen
Bezoek met archeoloog
Aanval van Maarten Van Rossem
De Vrijheid van Antwerpen werd geplunderd door troepen van het Gelderse leger onder leiding van Maarten van Rossem. Ter verdediging van de stad werden alle gebouwen rond de stadsmuren gesloopt zodat ze niet konden worden gebruikt als beschutting voor de vijandige troepen. De afgeweerde aanval zorgde ervoor dat de realisatie van een nieuw omwalling niet langer werd uitgesteld. Voor het eerst werd in de Nederlanden een volledig nieuwe gebastioneerde omwalling opgetrokken. De Italiaanse ingenieur Donato di Boni ontwierp 9 bastions, 8 stadsmuren, 5 renaissance poorten met toegangsbruggen, een brede gracht en een buitengrachtmuur. Het bouwwerk werd in de 19de eeuw afgebroken en op de gedempte grachten werden de leien aangelegd.
Grootste archeologische openluchtsite van Antwerpen
Bij de heraanleg van de Noorderleien in 2016-2019 werden de restanten van de Spaanse omwalling ter hoogte van de Kipdorppoort onderzocht. Grote delen van de vestingresten werden bewaard en geïntegreerd in het nieuwe ontwerp. De resten van de Kipdorpbrug, het -bastion en de bocht van de stadsmuur maken nu als openluchtsite deel uit van het openbaar domein.
Archeologische reconstructie
Na documentatie en opnames met 3D scanning werden de parementstenen van de oorspronkelijk meer dan tien meter hoge stadsmuur ontmanteld om na de nieuwe aanleg terug opgebouwd te worden tussen de dakbalken van de parking. De stadsmuur vormt de zijmuur van de tunnel in de richting van de ondergrondse parking onder het Operaplein. Het gaat om ca. 75 meter.
Voor de Kipdorpbrug werd een aparte strategie toegepast. Ze werd geconsolideerd met een horizontaal net van glasvezelstaven en verticaal ingebrachte stalen profielen. Pas daarna is het geheel volledig vrijgegraven tot op funderingsdiepte. Deze aanpak was nodig om na het onderzoek de centrale brugpijler weg te kunnen breken om de autotunnels onder de bruggewelven door te laten. De tunnels doorkruisen ook het Kipdorpbastion. Van dit bolwerk werden de twee kazematten en poternes opgegraven. Tussen de kazematten was het bastion binnenin opgevuld met aarde. Boven het tunneldak werd het vloerniveau van de zuidelijke kazemat met twee schietgaten en de ondergrondse doorgang (poterne) gereconstrueerd. Als basis hiervoor werden originele militaire plannen uit 1835 gebruikt. Ook de indrukwekkende bastionflank is zichtbaar in de open bouwput van de site, over een hoogte van 6 meter.
In- en uitvalsweg
De Kipdorpbrug met de Kipdorppoort vormden een belangrijke weg voor iedereen van en naar de Kempen en Noord Brabant ging. De omwalling vormde een harde grens tussen de stad en het dunbevolkte, landelijke gebied daarbuiten. Toch bevond men zich nog steeds in de Antwerpse Vrijheid, het gebied dat zo goed als volledig onderhevig was aan het bestuur en de rechtspraak van de stad en waar bewoners van de stedelijke privileges genoten. De oudste kaart van het gebied dateert van 1582, maar de grenzen van de Vrijheid lagen al veel langer vast. Zeer ruw geschetst was dit bijna het volledige gebied binnen de huidige Singel.