Schansstraat 7, 2660 Hoboken
Uitzicht van het meest oorspronkelijke fort
De forten waren zo goed als identiek en hadden een polygonale vorm. Aan de buitenzijde werden ze beschermd door een brede gracht die een directe bestorming onmogelijk moest maken. Vanaf het glacis kon men een dichtbij gekomen vijand gemakkelijk beschieten. Aan de binnenzijde van de gracht waren tien meter hoge wallen met caponnières opgeworpen om het fort te beschermen tegen direct vuur. Het hoofdgebouw van het fort was het bakstenen reduit met de verblijven voor de soldaten. Het moest ook fungeren als laatste verdediging als de vijand al op het terrein van het fort was doorgedrongen. Langs de achterzijde kon het fort bevoorraad worden via een brug over de gracht. Deze werd beschermd door twee lage batterijen .
De krijgsdienstbaarheden rond de omwalling en de forten hebben ervoor gezorgd dat het gebied errond tot de 20ste-eeuw zijn landelijk karakter bewaarde. De forten en een aantal schansen spelen ook vandaag nog een belangrijke rol als onderdeel van de groenstructuur van de stad. Op 12 juli 1924 werd een deel van de fortengordel, waaronder fort 8, door het ministerie van landsverdediging gedeclasseerd en de erfdienstbaarheden werden opgeheven. Het was nog wachten tot 1975 vooraleer het leger zich uit alle forten, op fort 4 na, terugtrok. In 1977 kocht de gemeente Hoboken fort 8.
Antwerpen werd militaire hoofdstad van België
Antwerpen werd Nationaal Reduit, de militaire hoofdstad van België. Omdat een integrale verdediging van België bij een aanval niet haalbaar was, werd de landsverdediging geconcentreerd in Antwerpen. De Spaanse vesten werden afgebroken en de Brialmontomwalling werd opgericht. Dit is de verdedigingsgordel bestaande uit een omwalling, een vooruitgeschoven fortengordel en een overstromingsgebied in het noorden.
19de-eeuwse verdedigingsgordel
De bouw van de Brialmontomwalling was een kolossale onderneming. De werken waren begroot voor ruim 48 miljoen frank, maar vielen duurder uit. Uiteindelijk kostte ze 54 miljoen frank. De stad Antwerpen moest 10 miljoen bijdragen. De aannemer ging eraan failliet. Om de massale hoeveelheid baksteen voor de wallen en de forten te produceren werden steenbakkerijen opgericht of aangekocht. Kanalen werden gemoderniseerd en (spoor)wegen aangelegd om materiaal te kunnen vervoeren. Er werkten 13.000 arbeiders onafgebroken aan deze verdedigingsgordel, zowel burgers als soldaten. De werken werden in een recordtempo uitgevoerd en in 1864 was de vesting zo goed als voltooid. Op dat moment was de verdedigingsgordel door het toegenomen bereik van het artillerievuur militair gezien verouderd.
Moderniseringen
In 1906 werd beslist om een nieuwe grote kringvesting te bouwen van noord naar zuid: Stabroek, Ertbrand, Brasschaat, Kapellen, Merksem, Schoten, ‘s-Gravenwezel, Oelegem, Broechem, Kessel, Lier, Koningshooikt, Duffel, Sint-Katelijne-Waver, Walem, Breendonk, Liezele en Bornem. Linkeroever werd versterkt door de forten in Ruppelmonde, Haasdonk, Kruibeke en Zwijndrecht. De Brialmontforten werden de ‘Veiligheidsomwalling’ van de nieuwe vesting en werden in functie daarvan gemoderniseerd. De daken van de caponnières en het hoofdgebouw werden met beton versterkt en tussen de forten werden 18 kleine betonnen schansen gebouwd. Fort 8 bemoeilijkte de expansie van de plaatselijke industrie en werd niet in deze nieuwe veiligheidsomwalling opgenomen en dus ook niet gemoderniseerd. Daardoor werd Fort 8 het meest oorspronkelijk bewaarde fort van de linie. In 1905 werd er zelfs een wetsvoorstel ingediend om het af te breken. Dat gebeurde niet en het fort deed dienst als kazerne en opslagplaats.
Fort 8
Uitzicht van het meest oorspronkelijke fort
De forten waren zo goed als identiek en hadden een polygonale vorm. Aan de buitenzijde werden ze beschermd door een brede gracht die een directe bestorming onmogelijk moest maken. Vanaf het glacis kon men een dichtbij gekomen vijand gemakkelijk beschieten. Aan de binnenzijde van de gracht waren tien meter hoge wallen met caponnières opgeworpen om het fort te beschermen tegen direct vuur. Het hoofdgebouw van het fort was het bakstenen reduit met de verblijven voor de soldaten. Het moest ook fungeren als laatste verdediging als de vijand al op het terrein van het fort was doorgedrongen. Langs de achterzijde kon het fort bevoorraad worden via een brug over de gracht. Deze werd beschermd door twee lage batterijen .
De krijgsdienstbaarheden rond de omwalling en de forten hebben ervoor gezorgd dat het gebied errond tot de 20ste-eeuw zijn landelijk karakter bewaarde. De forten en een aantal schansen spelen ook vandaag nog een belangrijke rol als onderdeel van de groenstructuur van de stad. Op 12 juli 1924 werd een deel van de fortengordel, waaronder fort 8, door het ministerie van landsverdediging gedeclasseerd en de erfdienstbaarheden werden opgeheven. Het was nog wachten tot 1975 vooraleer het leger zich uit alle forten, op fort 4 na, terugtrok. In 1977 kocht de gemeente Hoboken fort 8.
19de-eeuwse verdedigingsgordel
De bouw van de Brialmontomwalling was een kolossale onderneming. De werken waren begroot voor ruim 48 miljoen frank, maar vielen duurder uit. Uiteindelijk kostte ze 54 miljoen frank. De stad Antwerpen moest 10 miljoen bijdragen. De aannemer ging eraan failliet. Om de massale hoeveelheid baksteen voor de wallen en de forten te produceren werden steenbakkerijen opgericht of aangekocht. Kanalen werden gemoderniseerd en (spoor)wegen aangelegd om materiaal te kunnen vervoeren. Er werkten 13.000 arbeiders onafgebroken aan deze verdedigingsgordel, zowel burgers als soldaten. De werken werden in een recordtempo uitgevoerd en in 1864 was de vesting zo goed als voltooid. Op dat moment was de verdedigingsgordel door het toegenomen bereik van het artillerievuur militair gezien verouderd.
Moderniseringen
In 1906 werd beslist om een nieuwe grote kringvesting te bouwen van noord naar zuid: Stabroek, Ertbrand, Brasschaat, Kapellen, Merksem, Schoten, ‘s-Gravenwezel, Oelegem, Broechem, Kessel, Lier, Koningshooikt, Duffel, Sint-Katelijne-Waver, Walem, Breendonk, Liezele en Bornem. Linkeroever werd versterkt door de forten in Ruppelmonde, Haasdonk, Kruibeke en Zwijndrecht. De Brialmontforten werden de ‘Veiligheidsomwalling’ van de nieuwe vesting en werden in functie daarvan gemoderniseerd. De daken van de caponnières en het hoofdgebouw werden met beton versterkt en tussen de forten werden 18 kleine betonnen schansen gebouwd. Fort 8 bemoeilijkte de expansie van de plaatselijke industrie en werd niet in deze nieuwe veiligheidsomwalling opgenomen en dus ook niet gemoderniseerd. Daardoor werd Fort 8 het meest oorspronkelijk bewaarde fort van de linie. In 1905 werd er zelfs een wetsvoorstel ingediend om het af te breken. Dat gebeurde niet en het fort deed dienst als kazerne en opslagplaats.
Antwerpen werd militaire hoofdstad van België
Antwerpen werd Nationaal Reduit, de militaire hoofdstad van België. Omdat een integrale verdediging van België bij een aanval niet haalbaar was, werd de landsverdediging geconcentreerd in Antwerpen. De Spaanse vesten werden afgebroken en de Brialmontomwalling werd opgericht. Dit is de verdedigingsgordel bestaande uit een omwalling, een vooruitgeschoven fortengordel en een overstromingsgebied in het noorden.
Schansstraat 7, 2660 Hoboken
Fort 8
