icon kaart
asset_6.svg (copy)
header image

FelixAtelier

Historische plek

Van 2016 tot 2019 vond archeologisch onderzoek plaats ter hoogte van het Operaplein, waar de fundamenten van het bastion en de toegangsbrug tot de Kipdorppoort lagen. De vestinggracht werd laag per laag afgegraven tot een diepte van 7 meter onder het maaiveld. Hierbij werd een rijkdom aan archeologische vondsten, zoals houten speelballen, knikkers, pijpekopjes, lederen schoeisel en muntjes aangetroffen, die verband hielden met het dagelijks leven rondom de grachten. Ook doken heel wat militaire vondsten op zoals musketkogels, kruithoorns en kanonballen. Ter hoogte van de Kipdorpbrug werd de Franse Furie in 1583 uitgevochten. De Franse Hertog van Anjou viel toen Antwerpen aan met zijn leger.

Onder de Leien. Een gracht vol schatten

In de tentoonstelling in het FelixAtelier worden 150 van deze vondsten getoond. Een aantal van de vondsten vertellen meer over de vrijetijdsbesteding van de stadsbewoners uit de 16de  tot 19de  eeuw. De brede stadswallen en vesten waren een geliefde ontmoetingsplaats waar men rustig kon kuieren, een pijpje roken of een balletje slaan met vrienden. Naast honderden knikkers uit aardewerk, een tientallen drijf- en haktollen, ronde speelschijfjes in hout of been, dobbelstenen en muziekinstrumenten, werden ook 350 houten ballen gevonden. Het merendeel van deze ballen was gemaakt uit gemakkelijk bewerkbaar hout van pitvruchtbomen, zoals appel- en perenbomen. De diameter varieerde van 2,6 tot 9,2 cm. Een kwart van de ballen was versierd met ingekraste lijnen, mogelijk persoonlijke merktekens van de spelers. Een reeks ballen bleek ook verzwaard met lood. Ze worden kloten genoemd, het metalen gedeelte is de pil.

Start van de werken Noorderlijn

Het project Noorderlijn zorgt voor een vlotte tramverbinding tussen het centrum, het Eilandje en het noorden van de stad. Tegelijkertijd werden verschillende wegen langs het traject heraangelegd. Onder andere de inrichting van het Operaplein en de Noorderleien kaderden in het project.

Offline: This content can only be displayed when online.
2016   
timeline.png

Speelplek

De vesten waren een uitgelezen plek voor allerlei spelen. Balspelen waarbij een houten bol naar een doel werd geslagen of geworpen, waren zo populair dat ze soms werkelijk overlast bezorgden en verboden werden. Zo gebeurde het dat het spel ‘pailemaille’, waarbij een zware houten bal (paille) met een slaghout (maille) naar een doel werd geslagen, voorbijgangers verwondde. Een stadsgebod uit 1597 verbood om het spel nog op de vesten te spelen, omdat verschillende passanten verwond waren geraakt door de ballen.

Zwemmen en vissen in de vesten was verboden, maar daar trokken de Antwerpenaren zich weinig van aan. De geboden moesten telkens opnieuw worden herhaald. Het zwemverbod was bedoeld om de bevolking te beschermen tegen verdrinking en tegen het gevaar op zedenschennis. Zwemmers en naaktlopers riskeerden een boete wegens schending van de openbare zeden. Het visverbod was vooral bedoeld om de oevers van de vesten te beschermen tegen afbrokkeling. Bovendien vreesde het stadsbestuur dat de visnetten de bodem zouden omwoelen, zodat de kans op het uitbreken van infecties toenam.

Schaatsen

In de winter werd er trouwens druk geschaatst op de bevroren stadsgracht. De Antwerpenaren maakten hun schaatsen en sleeën zelf van afgeplatte dierenbotten.

  Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen

Bezoek de expo’s: ‘800 jaar ’t stad’ en ‘Onder de Leien, een gracht vol schatten’

asset_6.svg (copy)
icon kaart
header image

FelixAtelier

  Oudeleeuwenrui 29, 2000 Antwerpen

Bezoek de expo’s: ‘800 jaar ’t stad’ en ‘Onder de Leien, een gracht vol schatten’

timeline.png

Start van de werken Noorderlijn

Het project Noorderlijn zorgt voor een vlotte tramverbinding tussen het centrum, het Eilandje en het noorden van de stad. Tegelijkertijd werden verschillende wegen langs het traject heraangelegd. Onder andere de inrichting van het Operaplein en de Noorderleien kaderden in het project.

2016
Offline: This content can only be displayed when online.

Historische plek

Van 2016 tot 2019 vond archeologisch onderzoek plaats ter hoogte van het Operaplein, waar de fundamenten van het bastion en de toegangsbrug tot de Kipdorppoort lagen. De vestinggracht werd laag per laag afgegraven tot een diepte van 7 meter onder het maaiveld. Hierbij werd een rijkdom aan archeologische vondsten, zoals houten speelballen, knikkers, pijpekopjes, lederen schoeisel en muntjes aangetroffen, die verband hielden met het dagelijks leven rondom de grachten. Ook doken heel wat militaire vondsten op zoals musketkogels, kruithoorns en kanonballen. Ter hoogte van de Kipdorpbrug werd de Franse Furie in 1583 uitgevochten. De Franse Hertog van Anjou viel toen Antwerpen aan met zijn leger.

Onder de Leien. Een gracht vol schatten

In de tentoonstelling in het FelixAtelier worden 150 van deze vondsten getoond. Een aantal van de vondsten vertellen meer over de vrijetijdsbesteding van de stadsbewoners uit de 16de  tot 19de  eeuw. De brede stadswallen en vesten waren een geliefde ontmoetingsplaats waar men rustig kon kuieren, een pijpje roken of een balletje slaan met vrienden. Naast honderden knikkers uit aardewerk, een tientallen drijf- en haktollen, ronde speelschijfjes in hout of been, dobbelstenen en muziekinstrumenten, werden ook 350 houten ballen gevonden. Het merendeel van deze ballen was gemaakt uit gemakkelijk bewerkbaar hout van pitvruchtbomen, zoals appel- en perenbomen. De diameter varieerde van 2,6 tot 9,2 cm. Een kwart van de ballen was versierd met ingekraste lijnen, mogelijk persoonlijke merktekens van de spelers. Een reeks ballen bleek ook verzwaard met lood. Ze worden kloten genoemd, het metalen gedeelte is de pil.

Speelplek

De vesten waren een uitgelezen plek voor allerlei spelen. Balspelen waarbij een houten bol naar een doel werd geslagen of geworpen, waren zo populair dat ze soms werkelijk overlast bezorgden en verboden werden. Zo gebeurde het dat het spel ‘pailemaille’, waarbij een zware houten bal (paille) met een slaghout (maille) naar een doel werd geslagen, voorbijgangers verwondde. Een stadsgebod uit 1597 verbood om het spel nog op de vesten te spelen, omdat verschillende passanten verwond waren geraakt door de ballen.

Zwemmen en vissen in de vesten was verboden, maar daar trokken de Antwerpenaren zich weinig van aan. De geboden moesten telkens opnieuw worden herhaald. Het zwemverbod was bedoeld om de bevolking te beschermen tegen verdrinking en tegen het gevaar op zedenschennis. Zwemmers en naaktlopers riskeerden een boete wegens schending van de openbare zeden. Het visverbod was vooral bedoeld om de oevers van de vesten te beschermen tegen afbrokkeling. Bovendien vreesde het stadsbestuur dat de visnetten de bodem zouden omwoelen, zodat de kans op het uitbreken van infecties toenam.

Schaatsen

In de winter werd er trouwens druk geschaatst op de bevroren stadsgracht. De Antwerpenaren maakten hun schaatsen en sleeën zelf van afgeplatte dierenbotten.

Digitale publicaties

Blader hier door onze bibliotheek van digitale magazines, brochures, gidsen en andere publicaties.
Volledig scherm