Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
Unieke collectie
De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience is de bewaarbibliotheek van de stad Antwerpen en haar collectie kent een boeiend parcours.De basis van de huidige bibliotheek werd gelegd in 1481, toen Willem Pauwels in zijn testament 41 boeken aan de stad schonk. In 1564 werd de collectie in het nieuwe stadhuis ondergebracht. Ze ging echter enkele jaren later verloren in de brand van 1576. Het stadsbestuur richtte in 1581 een nieuwe bibliotheek op en met Christoffel Plantijn werd afgesproken dat hij van elk boek dat hij drukte één exemplaar zou schenken.
Belangrijke uitbreidingen van de collecties vonden plaats in 1617 wanneer de boekenverzameling van de stad en die van het seminarie werden samengevoegd en in 1802 toen de verzameling werd verrijkt met boeken afkomstig uit een aantal kloosters en abdijen. Zij vormden mee de basis voor de collectie oude drukken van de bibliotheek. Sinds 1805 is de bibliotheek opengesteld voor het publiek. Vanaf 1834, wanneer Frans Hendrik Mertens als bibliothecaris werd aangesteld, is de geschiedenis van Antwerpen één van de belangrijkste aandachtspunten in het collectiebeleid.
Plaatsgebrek
De constante aangroei van de collectie zorgde in de loop der jaren meermaals voor plaatsgebrek. In 1879 kocht de stad de voormalige sodaliteit, een onderdeel van het complex van de jezuïeten aan het Hendrik Concienceplein. Het was op dat moment een café en moest grondig verbouwd worden om er een bibliotheek van te maken. Stadsbouwmeester Pieter Dens tekende de plannen. De hoofdingang kwam aan het Jezuïetenplein, het huidige Hendrik Conscienceplein. In het vooruitspringende portaal werd het beeld van Hendrik Conscience geplaatst. De barokke bronzen poorten waren afkomstig van de kapel van het stadhuis en waren in 1680 gegoten door de gebroeders De Vos. Binnenin werd de vloer tussen de boven- en benedenzaal van de sodaliteit verwijderd, waardoor een open binnenruimte van 13 meter hoog ontstond. Tegen de muren werden over de volledige hoogte rekken aangebracht. Om het gebruik van lange ladders te vermijden, werden gietijzeren gaanderijen voorzien verbonden door gietijzeren draaitrappen.
Ontstaan eerste openbare bibliotheek
In het stadhuis opende de Stedelijke Volksboekerij. Dit was een openbare bibliotheek. Iedereen kon er gratis boeken lenen. Het reglement zei dat driekwart van de collectie uit Vlaamse werken moest bestaan. In 1895 kreeg de bibliotheek een eigen gebouw in de Blindestraat. Vanaf 1921 zorgde een nieuwe bibliotheekwetgeving voor de subsidiëring van openbare bibliotheken. Geleidelijk bouwde stad Antwerpen een dicht net van bibliotheekfilialen uit. Dit was mede te danken aan de dynamische stadsbibliothecaris Ger Schmook.
Verbouwingen
Tussen 1934 en 1936 werden opnieuw aanpassingen uitgevoerd. Er werd een nieuwe vleugel gebouwd, met behoud van de gevels aan het Hendrik Conscienceplein. Hierin werd onder andere een nieuwe leeszaal ondergebracht. Het oude sodaliteitsgebouw diende nu enkel nog als boekenmagazijn. In de oude leeszaal op het gelijkvloers werden evenwijdige rijen rekken geplaatst. Ter hoogte van de eerste gaanderij werd een vloer aangebracht en ook deze ruimte werd als magazijn ingericht. Op de eerste verdieping werd de vloer teruggeplaatst. Zo ontstond de Nottebohmzaal. Ze is vernoemd naar Oscar Nottebohm, een belangrijk mecenas . De zaal wordt gebruikt als vergader-, voordracht- en tentoonstellingsruimte. Tegelijkertijd is het een boekenmagazijn waarin de eerste 150.000 catalogusnummers van de bibliotheek worden bewaard en een schatkamer voor een aantal bijzondere schenkingen en topstukken. Ze herbergt onder andere de vermaarde Egyptische kast, de hemel- en aardglobes van Willem Jansz Blaeu en verschillende borstbeelden van Europese auteurs.
Hendrik Conscienceplein 4,
2000 Antwerpen
Bezoek met gids
Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience
Hendrik Conscienceplein 4,
2000 Antwerpen
Bezoek met gids
Ontstaan eerste openbare bibliotheek
In het stadhuis opende de Stedelijke Volksboekerij. Dit was een openbare bibliotheek. Iedereen kon er gratis boeken lenen. Het reglement zei dat driekwart van de collectie uit Vlaamse werken moest bestaan. In 1895 kreeg de bibliotheek een eigen gebouw in de Blindestraat. Vanaf 1921 zorgde een nieuwe bibliotheekwetgeving voor de subsidiëring van openbare bibliotheken. Geleidelijk bouwde stad Antwerpen een dicht net van bibliotheekfilialen uit. Dit was mede te danken aan de dynamische stadsbibliothecaris Ger Schmook.
Unieke collectie
De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience is de bewaarbibliotheek van de stad Antwerpen en haar collectie kent een boeiend parcours.De basis van de huidige bibliotheek werd gelegd in 1481, toen Willem Pauwels in zijn testament 41 boeken aan de stad schonk. In 1564 werd de collectie in het nieuwe stadhuis ondergebracht. Ze ging echter enkele jaren later verloren in de brand van 1576. Het stadsbestuur richtte in 1581 een nieuwe bibliotheek op en met Christoffel Plantijn werd afgesproken dat hij van elk boek dat hij drukte één exemplaar zou schenken.
Belangrijke uitbreidingen van de collecties vonden plaats in 1617 wanneer de boekenverzameling van de stad en die van het seminarie werden samengevoegd en in 1802 toen de verzameling werd verrijkt met boeken afkomstig uit een aantal kloosters en abdijen. Zij vormden mee de basis voor de collectie oude drukken van de bibliotheek. Sinds 1805 is de bibliotheek opengesteld voor het publiek. Vanaf 1834, wanneer Frans Hendrik Mertens als bibliothecaris werd aangesteld, is de geschiedenis van Antwerpen één van de belangrijkste aandachtspunten in het collectiebeleid.
Plaatsgebrek
De constante aangroei van de collectie zorgde in de loop der jaren meermaals voor plaatsgebrek. In 1879 kocht de stad de voormalige sodaliteit, een onderdeel van het complex van de jezuïeten aan het Hendrik Concienceplein. Het was op dat moment een café en moest grondig verbouwd worden om er een bibliotheek van te maken. Stadsbouwmeester Pieter Dens tekende de plannen. De hoofdingang kwam aan het Jezuïetenplein, het huidige Hendrik Conscienceplein. In het vooruitspringende portaal werd het beeld van Hendrik Conscience geplaatst. De barokke bronzen poorten waren afkomstig van de kapel van het stadhuis en waren in 1680 gegoten door de gebroeders De Vos. Binnenin werd de vloer tussen de boven- en benedenzaal van de sodaliteit verwijderd, waardoor een open binnenruimte van 13 meter hoog ontstond. Tegen de muren werden over de volledige hoogte rekken aangebracht. Om het gebruik van lange ladders te vermijden, werden gietijzeren gaanderijen voorzien verbonden door gietijzeren draaitrappen.
Verbouwingen
Tussen 1934 en 1936 werden opnieuw aanpassingen uitgevoerd. Er werd een nieuwe vleugel gebouwd, met behoud van de gevels aan het Hendrik Conscienceplein. Hierin werd onder andere een nieuwe leeszaal ondergebracht. Het oude sodaliteitsgebouw diende nu enkel nog als boekenmagazijn. In de oude leeszaal op het gelijkvloers werden evenwijdige rijen rekken geplaatst. Ter hoogte van de eerste gaanderij werd een vloer aangebracht en ook deze ruimte werd als magazijn ingericht. Op de eerste verdieping werd de vloer teruggeplaatst. Zo ontstond de Nottebohmzaal. Ze is vernoemd naar Oscar Nottebohm, een belangrijk mecenas . De zaal wordt gebruikt als vergader-, voordracht- en tentoonstellingsruimte. Tegelijkertijd is het een boekenmagazijn waarin de eerste 150.000 catalogusnummers van de bibliotheek worden bewaard en een schatkamer voor een aantal bijzondere schenkingen en topstukken. Ze herbergt onder andere de vermaarde Egyptische kast, de hemel- en aardglobes van Willem Jansz Blaeu en verschillende borstbeelden van Europese auteurs.