SCROLL

Bewoners op bijeenkomst van buurtenergiegroep.
Lichtgewicht-zonnepanelen op dak van Groothandelsmarkt.

4.2. Gedeelde zonnepanelen

Willen appartementsbewoners overstappen op hernieuwbare energie? Dan zijn zonnepanelen geen evidente keuze. Want hun dakoppervlakte is beperkt en er is nauwelijks ruimte voor batterijen. Dus kozen we voor gemeenschappelijke zonnepanelen op 4 locaties: het dak van een kantoorgebouw op Nieuw Zuid, de gevel van de warmtecentrale van Fluvius, het dak van Zorgbedrijf Hof ter Beke Antwerpen
en het dak van de Groothandelsmarkt Kielsbroek.

Hoe werken de gemeenschappelijke zonnepanelen? Ecopower huurt de daken van
de 4 locaties voor een periode van 20 jaar. Bewoners van Nieuw Zuid krijgen de mogelijkheid om in te stappen in de buurtenergiecoöperatie. De leden investeren mee in de installatie en zijn er mede-eigenaar van. Dat doen ze door aandelen te kopen.
Zo winnen ook appartementsbewoners zonder eigen dak bij zonne-energie.
De geproduceerde energie die niet lokaal wordt verbruikt, wordt verkocht.

De inkomsten uit de zonnepanelen vloeien rechtstreeks terug naar de coöperatie onder de vorm van een duurzaamheidsbudget van ca. 15.000 euro per jaar. Hiermee kan de buurt investeren in nieuwe duurzame projecten in en rond Nieuw Zuid, zoals laadpalen voor elektrische voertuigen en fietsen, elektrische deelvoertuigen, samentuinen, ...

App gebruikt simulatie
Via Circulair Zuid konden de bewoners gratis slimme meters laten installeren. Omwille van het uitblijven van de installatie van onze eigen zonne-installaties simuleerde de app de energieproductie van de zonnepanelen op de gebouwen van VITO/EnergyVille in Genk. De bewoners zagen in de app wanneer er veel zonne-energie aanwezig was, monitorden hun eigen verbruik en konden vergelijken met de andere bewoners. 

Energiecafés



De leden van de buurtenergiegroep en geïnteresseerde bewoners werden op de hoogte gehouden van de zonnepaneelprojecten en discussieerden mee over de structuur en inhoud van de energiegroep via:
• 5 energiecafés
• 4 workshops met interessante duurzame projecten

> Buurtbewoners kopen aandelen van de energiecoöperatie 
> Ecopower huurt daken en beheert de installaties
> Zonne-energie gaat naar leden van de buurtenergiegroep
> Energieoverschot wordt verkocht
> Inkomsten vloeien terug naar de groep
3.
De resultaten

Moeilijkheden tijdens het proces

TECHNOLOGIE

  • Hobbelig aanbestedingsproces: we hadden 3 aanbestedingen nodig om tot een raamcontract te komen voor de aanlevering van de zonnepanelen en batterijen.
    Bij de eerste aanbesteding stelde niemand zich kandidaat. Het tweede consortium viel uiteen. De derde aanbesteding, met een versoepeling van de vereisten voor de BIPV-systemen, was wel succesvol.

  • Te weinig durf bij de bouwpartners: de architecten van de gebouwen op Nieuw Zuid legden de nadruk op klassieke groendaken en groenterrassen, en kozen vooral voor zonnepanelen als die nauwelijks zichtbaar waren. De project-ontwikkelaar stelde uiteindelijk geen daken en gevels ter beschikking voor de zonnepanelen. Het project moest op zoek naar nieuwe locaties. Die zoektocht bleek lastig door vertragingen van de bouw, weerstand bij de eigenaars van de daken, daken die niet stabiel genoeg waren, ... Het bewijst dat de kennis rond duurzaamheid op dit moment ontbreekt bij veel architecten en bouwheren. En dat de bewustmaking daar moet starten, in de allereerste fase van het bouwproces.

  • Beperkte interesse bij de bewoners: Circulair Zuid ging ervan uit dat mensen die bewust kiezen voor een nieuwbouw in een duurzame wijk, makkelijk bereid zouden zijn om extra te investeren in PV-panelen, BIPV-systemen en batterijen. Toch waren er veel bewoners die geen interesse hadden, weinig vertrouwen hadden of afhaakten door het moeilijke proces. Bij de start van het project woonden er ook nog maar weinig mensen in de wijk. Dus hadden we niet de grote groepen mee.

  • Beperkt rendement: hoewel duurzaamheid en circulariteit veel verder gaat dan het rendement vandaag, kijken mensen toch vooral naar wat ze er zelf bij kunnen winnen. En dat financiële rendement bleek voor velen te laag om in te stappen.
    We merkten dat deelnemers ook graag via de app wilden volgen hoeveel geld ze bespaarden met hun energieverbruik, maar dat was niet het opzet van het project.

  • Ontbrekende wetgeving: in het project was voorzien dat bewoners hun individuele energieoverschotten rechtstreeks met andere bewoners zouden kunnen delen, in plaats van die in het distributienet te injecteren. Daarvoor is er een uitzondering op de elektriciteitsrichtlijnen in de maak. Alleen was die uitzondering op de wetgeving niet klaar. De partners van het Circulair Zuid-project pleiten voor een aangepaste wetgeving die het makkelijker maakt om lokale energienetten op te zetten. Op die manier worden gebruikers veel meer gestimuleerd om alleen energie te gebruiken als die volop beschikbaar is.

  • COVID-19: de coronacrisis gooide vaker roet in het eten, maar zeker ook bij de beslissing over de installatie van de gemeenschappelijke zonnepanelen. Die werden geïnstalleerd op daken of gevels van een aantal grote gebouwen waar de verenigingen van mede-eigenaren (VME) beslissingsbevoegdheid hebben. Wilde Ecopower de daken huren om de energie-installaties op te plaatsen? Dan hadden we een unanieme goedkeuring nodig van alle VME’s. Maar door de coronacrisis kwamen die niet meer samen. Dus verliep die goedkeuring moeizaam. 

© ECOPOWER

© CIRCULAIR ZUID

3.
De resultaten

4.2. Gedeelde zonnepanelen

Willen appartementsbewoners overstappen op hernieuwbare energie? Dan zijn zonnepanelen geen evidente keuze. Want hun dakoppervlakte is beperkt en er is nauwelijks ruimte voor batterijen. Dus kozen we voor gemeenschappelijke zonnepanelen op 4 locaties: het dak van een kantoor-gebouw op Nieuw Zuid, de gevel van de warmtecentrale van Fluvius, het dak van Zorgbedrijf Hof ter Beke Antwerpen
en het dak van de Groothandelsmarkt Kielsbroek.

Lichtgewicht-zonnepanelen op dak van Groothandelsmarkt.

© ECOPOWER

Hoe werken de gemeenschappelijke zonnepanelen? Ecopower huurt de daken van de 4 locaties voor een periode van 20 jaar. Bewoners van Nieuw Zuid krijgen de mogelijkheid om in te stappen in de buurten-ergiecoöperatie. De leden investeren mee in de installatie en zijn er mede-eigenaar van. Dat doen ze door aandelen te kopen. Zo winnen ook appartementsbewoners zonder
eigen dak bij zonne-energie.
De geproduceerde energie die niet lokaal wordt verbruikt, wordt verkocht.

De inkomsten uit de zonnepanelen vloeien rechtstreeks terug naar de coöperatie onder de vorm van een duurzaamheidsbudget van ca. 15.000 euro per jaar. Hiermee kan de buurt investeren in nieuwe duurzame projecten in en rond Nieuw Zuid, zoals laadpalen voor elektrische voertuigen en fietsen, elektrische deelvoertuigen, samentuinen, ...

> Buurtbewoners kopen aandelen van de energiecoöperatie 
> Ecopower huurt daken en beheert de installaties
> Zonne-energie gaat naar leden van de buurtenergiegroep
> Energieoverschot wordt verkocht
> Inkomsten vloeien terug naar de groep



De leden van de buurtenergiegroep en geïnteresseerde bewoners werden op de hoogte gehouden van de zonnepaneelprojecten en discussieerden mee over de structuur en inhoud van de energiegroep via:
• 5 energiecafés
• 4 workshops met interessante duurzame projecten

  • Hobbelig aanbestedingsproces: we hadden 3 aanbestedingen nodig om tot een raamcontract te komen voor de aanlevering van de zonnepanelen en batterijen.
    Bij de eerste aanbesteding stelde niemand zich kandidaat. Het tweede consortium viel uiteen.
    De derde aanbesteding, met een versoepeling van de vereisten voor de BIPV-systemen, was wel succesvol.

  • Te weinig durf bij de bouwpartners: de architecten van de gebouwen op Nieuw Zuid legden de nadruk op klassieke groendaken en groenterrassen, en kozen vooral voor zonnepanelen als die nauwelijks zichtbaar waren. De project-ontwikkelaar stelde uiteindelijk geen daken en gevels ter beschikking voor de zonnepanelen. Het project moest op zoek naar nieuwe locaties.
    Die zoektocht bleek lastig door vertragingen van de bouw, weerstand bij de eigenaars van de daken, daken die niet stabiel genoeg waren, ... Het bewijst dat de kennis rond duurzaamheid op dit moment ontbreekt bij veel architecten en bouwheren. En dat de bewustmaking daar moet starten, in de allereerste fase van het bouwproces.

  • Beperkte interesse bij de bewoners: Circulair Zuid ging ervan uit dat mensen die bewust kiezen voor een nieuwbouw in een duurzame wijk, makkelijk bereid zouden zijn om extra te investeren in PV-panelen, BIPV-systemen en batterijen. Toch waren er veel bewoners die geen interesse hadden, weinig vertrouwen hadden of afhaakten door het moeilijke proces. Bij de start van het project woonden er ook nog maar weinig mensen in de wijk. Dus hadden we niet de grote groepen mee.

  • Beperkt rendement: hoewel duurzaamheid en circulariteit veel verder gaat dan het rendement vandaag, kijken mensen toch vooral naar wat ze er zelf bij kunnen winnen. En dat financiële rendement bleek voor velen te laag om in te stappen.
    We merkten dat deelnemers ook graag via de app wilden volgen hoeveel geld ze bespaarden met hun energieverbruik, maar dat was niet het opzet van het project.

  • Ontbrekende wetgeving: in het project was voorzien dat bewoners hun individuele energieoverschotten rechtstreeks met andere bewoners zouden kunnen delen, in plaats van die in het distributienet te injecteren. Daarvoor is er een uitzondering op de elektriciteitsrichtlijnen in de maak. Alleen was die uitzondering op de wetgeving niet klaar. De partners van het Circulair Zuid-project pleiten voor een aangepaste wetgeving die het makkelijker maakt om lokale energienetten op te zetten. Op die manier worden gebruikers veel meer gestimuleerd om alleen energie te gebruiken als die volop beschikbaar is.

  • COVID-19: de coronacrisis gooide vaker roet in het eten, maar zeker ook bij de beslissing over de installatie van de gemeenschappelijke zonnepanelen. Die werden geïnstalleerd op daken of gevels van een aantal grote gebouwen waar de verenigingen van mede-eigenaren (VME) beslissings-bevoegdheid hebben. Wilde Ecopower de daken huren om de energie-installaties op te plaatsen? Dan hadden we een unanieme goedkeuring nodig van alle VME’s. Maar door de coronacrisis kwamen die niet meer samen.
    Dus verliep die goedkeuring moeizaam. 

App gebruikt simulatie
Via Circulair Zuid konden de bewoners gratis slimme meters laten installeren. Omwille van het uitblijven van de installatie van onze eigen zonne-installaties simuleerde de app de energieproductie van de zonnepanelen op de gebouwen van VITO/EnergyVille in Genk. De bewoners zagen in de app wanneer er veel zonne-energie aanwezig was, monitorden hun eigen verbruik en konden vergelijken met de andere bewoners. 

Energiecafés

Moeilijkheden tijdens het proces

Bewoners op bijeenkomst van buurtenergiegroep.

© CIRCULAIR ZUID

Digitale publicaties

Blader hier door onze bibliotheek van digitale magazines, brochures, gidsen en andere publicaties.
Volledig scherm