4.

Met het Noodkoopfonds krijgt de noodkoper of –woner een budget van 25.000 euro om de woning conform te maken en wordt de noodkoper maximaal ontzorgd en begeleid door het Energiehuis Antwerpen en de dienst sociale dienstverlening gedurende het volledige bouwproces (woningscreening, selectie van de ontwerpers en de aannemers, opmaken renovatie-overeenkomst, werfopvolging, projectbeheer, ...). Voor elke noodkoopwoning wordt een bouwverantwoordelijke aangesteld die het bouwproces begeleidt. Het Energiehuis staat in voor de correcte opvolging van de renteloze leningen en maakt gebruik van haar kennis en expertise inzake energetische renovatie.

De lening moet pas terugbetaald worden door de noodkoper als de woning wordt verkocht, geschonken of geërfd of na het verstrijken van een termijn van 20 jaar vanaf de datum van de ondertekening van de leningsovereenkomst tussen het OCMW en de noodkoper.

Het project heeft een trage start gekend door juridische onzekerheden rond de ondertekening van de leningscontracten, vooral door de mogelijke lange looptermijn van deze kredieten en de verantwoordelijkheid die hiermee gepaard gaat.

Het Noodkoopfonds is een rollend fonds opgezet door de Vlaamse overheid. We spreken van een noodkoopwoning bij een woning met structurele problemen op vlak van veiligheid, gezondheid en woonkwaliteit. Er zijn dus belangrijke werken en structurele ingrepen nodig om de energieprestatie te verbeteren en de woning conform de Vlaamse codex Wonen te maken. Een noodkoper is een kopen die verplicht is om een woning te kopen, omdat er geen geschikte woning op de privé of sociale huurmarkt te vinden is. Een noodwoner is al langer eigenaar van de woning, maar kan omwille van verschillende redenen (partner is gestorven, ziekte of jobverlies) geen nodige herstellingen of renovatiewerken aan de woning laten uitvoeren. Deze eigenaars hebben dus te weinig financiële middelen heeft om een marktconforme lening of renteloze energielening de nodige werken te laten uitvoeren.

4.4.1. Over het project

Dankzij GelijkStroom kwamen verschillende stakeholders met elkaar in contact. De haalbaarheid van het opzetten van een low energy community voor Collectief Goed werd onderzocht. De financiële haalbaarheid kon echter nog niet beoordeeld worden bij afronding van het project. Het uitblijven van wetgeving rond het energiedelen en het arrest van het Grondwettelijk hof zorgde voor te lange terugverdientijden en voor investeringen bij Collectief Goed die financieel minder interessant zijn. Er wordt bekeken of het project opnieuw opgepikt kan worden als de wetgeving rond het energiedelen tussen particulieren definitief is goedgekeurd en de voorwaarden gekend zijn.

4.4.2. Resultaten en toekomst van het project

Tot eind 2019 hadden eigenaars van zonnepanelen een zogezegde meter met terugdraaiende teller. Dit betekent dat de opgewekte elektriciteit die niet zelf werd verbruikt, op het elektriciteitsnet werd gezet waardoor de meter terugdraaide. Door het arrest van het Grondwettelijk Hof waarbij het concept van de virtueel terugdraaiende teller voor eigenaars van zonnepanelen werd vernietigd, zijn deze eigenaars verplicht om een digitale meter via Fluvius aan te vragen. Deze digitale meter draait niet terug.

In de plaats kunnen eigenaars van zonnepanelen wel een injectietarief via de energieleverancier afspreken. Dit zorgt ervoor dat de eigenaars verplicht worden om zoveel mogelijk zelf gebruik te maken van de opgewekte energie (zelfconsumptie). Voor veel eigenaars is dit echter niet altijd mogelijk of evident.

Collectief Goed is een erkende coöperatieve vennootschap die goed wonen voor iedereen haalbaar wil maken. De coöperatie verwerft, renoveert en verhuurt leegstaande huizen ten voordele van grote gezinnen met een klein budget.

Collectief Goed wil deze huurwoningen energetisch isoleren en voorzien van zonnepanelen. Via het experiment binnen GelijkStroom, wil Collectief Goed verkennen hoe de opwekking van hernieuwbare energie geoptimaliseerd kan worden. Met een collectieve aanpak kunnen huizen met een gunstige context (dak, oriëntatie, …) intensiever ingezet worden, zodat bewoners van minder gunstige gebouwen ook hernieuwbare energie kunnen gebruiken en hun energiefactuur drukken. Daarbij kan Collectief Goed een ontzorgende rol opnemen. De ontzorging, financiering en onderhoud was voorzien voor ZuidtrAnt.

4.4. Collectief Goed
4.3.2. Over het project

Ondank de trage start zijn er op dit moment 13 noodkopers/noodwoners weerhouden. 7 ervan hebben al een goedkeuring gekregen binnen het Noodkoopfonds. Ondertussen heeft stad Antwerpen ingetekend op de 2e call van de Vlaamse overheid waarin 30.000 euro per woning wordt voorzien.

Naast het Noodkoopfonds worden er ondertussen verschillende projecten samen opgezet, zoals een klimaattafel rond collectief renoveren.

4.3.1. Over het project

Stad Antwerpen ondersteunt (kwetsbare) huiseigenaren via verschillende kanalen om hun huis energiezuinig en toekomstgericht te maken en hun wooncomfort te verbeteren. Hierbij zien we dat een geïntegreerde samenwerking tussen verschillende stadsdiensten cruciaal is.

Zo helpen zowel het Energiehuis Antwerpen en dienst Wonen eigenaars, elk vanuit hun eigen expertise. Omdat dat nogal verwarrend is voor de doelgroep, zet de stad rond het Noodkoopfonds een experiment op om de samenwerking tussen de diensten en de dienstverlening te versterken. Met zo’n geïntegreerde samenwerking, krijgen burgers beter advies op maat.

4.3. Noodkoopfonds
4.2.1. Over het project

Het project is 1 januari 2022 gestart en ondanks die recente start is er al grote interesse bij huurders om in te stappen. Sinds eind februari werden 54 potentiële klanten doorgegeven aan SAAMO. Daarvan zijn er ondertussen 25 gecontacteerd. 18 van hen hebben interesse, 3 klanten zijn geïnteresseerd maar kunnen niet instappen omdat de toestellen te groot zijn. Op vraag van het Energiehuis Antwerpen is SAAMO daarom met Bosch het gesprek opgestart om ook kleinere modellen in het gamma op te nemen. Daarnaast bekijkt het Energiehuis of refurbished toestellen in het aanbod opgenomen kunnen worden. Op dit moment is levering gratis tot en met de 2de verdieping zonder lift. We willen dit graag verruimen tot de 4de verdieping zonder lift.

Wie recht heeft op sociaal tarief, krijgt een kortingsbon van 150 euro bij aankoop van een wasmachine of koelkast. Om deze kwetsbare huishoudens nog beter te ondersteunen, heeft de bevoegde minister beslist om de kortingsbon voor de huishoudtoestellen vanaf juli 2022 te verhogen tot 250 euro. Zelf aan de slag? Download hier het bestek van de stad Antwerpen. 

4.2.2. Resultaten en toekomst van het project

Huurprijs

Aankoopprijs

specificaties

Toestel

€9,00

€9,50

€13,00 

€8,50

€8,00 

€9,00

€679,99

€769,99

€1.029,99

€649,99

€579,99

€749,99

8kg wassen

Warmtepomp, 8kg

9kg wassen/6kg drogen

/

/

200L inhoud

Wasmachine

Droogkast

Was-droog combinatie

Koelkast vrijstaand

Koelkast-diepvries combinatie

Diepvriezer

Het project Papillon werd initieel opgestart door Stefan Goemaere, projectleider bij SAAMO provincie West-Vlaanderen. Eén op de vijf gezinnen in België kan de energiefactuur amper betalen. Een derde van die gezinnen gebruikt bovendien energieverslindende huishoudtoestellen, die tot nog meer financiële problemen kunnen leiden. Sinds 2018 voorziet het project Papillon maar liefst 73 gezinnen uit de Westhoek van 130 huishoudtoestellen met een A++ of A+++ label voor een periode van tien jaar.5

In stad Antwerpen kampen gezinnen met dezelfde problemen. Energieadviseurs die energiescans uitvoeren bij kwetsbare gezinnen komen vaak huishoudens tegen met oude, energieverslindende huishoudtoestellen. Met de renteloze energielening kunnen Antwerpenaren lenen voor een energiezuinige koelkast, diepvries of wasmachine. Huishoudens die daarvoor niet in aanmerking komen omdat ze te weinig financiële middelen hebben, kunnen via Papillon een energiezuinig huishoudtoestel huren. Zo’n huurcontract heeft een looptijd van 10 jaar en kan elk moment beëindigd worden (wel met bijkomende kost). Bosch is de vaste leverancier van de huishoudtoestellen en zorgt voor de levering, installatie, onderhoud en vervanging bij defect van het toestel. Deze kosten zitten in de huurprijs inbegrepen.

Bewoners met een leefloon of in schuldbedmiddeking krijgen 50% korting op de maandelijkse huurprijs.

4.2. Papillon – verhuur van energiezuinige huishoudtoestellen

Daarnaast hebben 6 woningen in de Stalinsstraat via externe renovatiebegeleiding van het Energiehuis Antwerpen hun woning energiezuiniger gemaakt en o.a. dak- en gevelisolatie, een nieuwe cv-ketel en buitenschrijnwerk laten plaatsen..

ZuidtrAnt heeft ondertussen het project Zonnewerf gelanceerd waarbij ze onafhankelijk advies verlenen aan inwoners die interesse hebben in zonnepanelen en eventueel een thuisbatterij. Zij organiseren ook doorlopend een samenaankoop.

Bovendien heeft ZuidtrAnt samen met Klimplant vzw4 via het klimaatfonds een aanvraag ingediend en goedgekeurd gekregen voor het vervolgtraject Gelijkstroom 2.0. Met dit project willen beide organisaties een elektrisch autodeelwagen via Partago aanbieden aan buurtbewoners. Er is alvast een locatie voor de laadpaal en deelwagen gevonden. Het doel is om te starten met 1 deelwagen en 10 buurtgebruikers. Deze deelwagen wordt via een bi-directionele laadpaal opgeladen die zijn stroom haalt uit zonnepanelen van de buurt. Op 9 maart 2022 was er een eerste infosessie met buurtbewoners. De volgende stap is om deur aan deur te gaan en om ook de bewoners van de sociale woningen van Woonhaven aan het begin van de Stalinsstraat meer te betrekken.

Wil je zelf energiedelen? Kijk dan op de website van de Vlaamse overheid hoe je dit best doet.

Om de straatbewoners bewuster te maken van hun energieverbruik zijn er 11 Smappee’s geïnstalleerd. Deze digitale energiemonitors houden het totale elektriciteits- en gasverbruik bij en splitsen dat uit volgens het verbruik van de grootste huishoudtoestellen. De data is in realtime af te lezen op een app.

Om tot deze energiegemeenschap te komen, zijn volgende stappen ondernomen in het project:

  • Buurtbewoners informeren en warm maken voor het project. Hiervoor werd een folder opgemaakt en deur aan deur verspreid aan geïnteresseerde bewoners.
  • Infosessies organiseren voor buurtbewoners en kandidaten zoeken voor de installatie van een gratis batterij.
  • Selectie woningen voor een batterij en opstart van monitoring.
  • Afwachten tot de wetgeving rond energiedelen van particuliere burgers is goedgekeurd om effectief aan energiedelen te doen en bekijken om de batterijen op wijkniveau in te zetten.   

In de zomer van 2021 zijn er 3 batterijen (2 cradle-to-cradle zoutwaterbatterijen van Greenrock2 en een Enphase batterij3) geplaatst. Twee gezinnen hadden al zonnepanelen op hun dak liggen, het derde gezin heeft zonnepanelen met derdepartijfinanciering via ZuidtrAnt op het dak laten installeren. 

4.1.2. Resultaten en toekomst van het project

1 ZuidtrAnt is een energiecoöperatie, een initiatief van burgers die middelen bij elkaar brengen voor duurzame energieprojecten. Ze willen een actieve rol spelen om de transitie van fossiele naar hernieuwbare brandstoffen te ondersteunen en versnellen. Zij zijn vooral actief in de zuidrand van stad Antwerpen waar zij zich richten op lokale projecten. Dit is het eerste project op grondgebied van Antwerpen zelf.

2 De Greenrock batterijen zijn door Bluesky Energy geplaatst en gefinancierd door Fluvius binnen het Triple-A project, een ander Europees project waar stad Antwerpen partner was. 

3 De Enphase batterij is met hulp van ZuidtrAnt geplaatst en gefinancierd. 

4 Klimplant vzw, kort voor klimaatplatform Antwerpen, is een burgerbeweging die ontstaan is begin 2019 en voornamelijk draait op vrijwilligers. Aan de hand van inspirerende projecten verhoogt Klimplant het klimaatbewustzijn en werkt ze mee aan een ambitieus draagvlak voor het klimaatbeleid. Laagdrempelig, zodat iedereen mee wil en inclusief, zodat iedereen mee kan.

5 Stad Antwerpen stemde samen met haar energieteam van de dienst sociale dienstverlening (SD) en Saamo West-Vlaanderen af om het model van Papillon uit te rollen op haar grondgebied. Het energieteam schreef een bestek uit om een uitvoerende partner te zoeken, SAAMO Antwerpen tekende in en is weerhouden. Het energieteam zorgt ook voor een financiële tussenkomst van 50% in de huurprijs voor mensen die een leefloon krijgen of die schuldhulpbemiddeling krijgen. Via de energieadviseurs worden potentiële kandidaten doorgegeven aan SAAMO, die hen dan contacteert om te bekijken of ze interesse hebben in het project.

Van links naar rechts: Antje, Lisa, Marlies en Lina

Een bewoner van de Stalinsstraat in Deurne met zonnepanelen op zijn eigen dak, speelde met het idee om zijn overschot aan opgewekte elektriciteit te delen met zijn buren. Omdat er van energiedelen of het opzetten van energiegemeenschappen toen nog geen sprake was, diende de bewoner op aanraden van het EcoHuis een aanvraag in voor het projectenfonds van StadsLab2050. Zijn projectaanvraag werd goedgekeurd, en ontving een subsidie van 15.000 euro.

Na een lange zoektocht werd ZuidtrAnt cvba partner om dit project mee te trekken.1 Daarnaast waren Fluvius en stad Antwerpen betrokken in dit project. Later werd ook energieID aan boord gebracht.

Bedoeling was om een inclusieve energiegemeenschap op te zetten in de Stalinsstraat en omringende straten, waarbij iedereen toegang had tot lokaal geproduceerde hernieuwbare energie. Door aan energiedelen te doen, kunnen huiseigenaars met zonnepanelen de overschot van de geproduceerde zonne-energie direct delen met buren, vrienden of familie. Dit gebeurt binnen een zogenaamde energiegemeenschap of low energy community.

Het voordeel van een energiegemeenschap is dat de lokaal geproduceerde energie zoveel mogelijk onder de buurtbewoners wordt verdeeld, zodat er zo weinig mogelijk energie naar het elektriciteitsnet vloeit. Bewoners met een te klein of slecht georiënteerd of instabiel dak, met weinig of geen financiële middelen of die geen eigenaar van de woning zijn, kunnen zo, dankzij hun buren, toch gebruikmaken van hernieuwbare energie.

4.1.1 Over het project
4.1. Stalins in de Zon
Vier weloverwogen experimenten als basis voor het innovatietraject

Het innovatietraject werd opgehangen aan vier experimenten binnen het brede thema inclusieve energietransitie. Deze experimenten werden stuk voor stuk opgebouwd uit bestaande initiatieven en ideeën bij een breed pallet aan Antwerpse stakeholders. Het experiment Stalins in de Zon was gericht op het opzetten van een energiegemeenschap in een wijk in Deurne. Het tweede experiment Papillon leidde tot een verhuursysteem van energievriendelijke huishoudtoestellen om de toegankelijkheid voor een bredere doelgroep te verzekeren. Bij een derde experiment werd in het Antwerpse noodkoopfonds ingezet op een intensieve samenwerking van verschillende publieke diensten met eenzelfde doelgroep (noodkopers). Tot slot was het laatste experiment gericht op het verbinden van sociaal wooninitiatief Collectief Goed en energiecoöperatie Zuidtrant, met het oog op het integreren van hernieuwbare energieoplossingen in sociale renovatieprojecten

4.

1 ZuidtrAnt is een energiecoöperatie, een initiatief van burgers die middelen bij elkaar brengen voor duurzame energieprojecten. Ze willen een actieve rol spelen om de transitie van fossiele naar hernieuwbare brandstoffen te ondersteunen en versnellen. Zij zijn vooral actief in de zuidrand van stad Antwerpen waar zij zich richten op lokale projecten. Dit is het eerste project op grondgebied van Antwerpen zelf.

2 De Greenrock batterijen zijn door Bluesky Energy geplaatst en gefinancierd door Fluvius binnen het Triple-A project, een ander Europees project waar stad Antwerpen partner was. 

3 De Enphase batterij is met hulp van ZuidtrAnt geplaatst en gefinancierd. 

4 Klimplant vzw, kort voor klimaatplatform Antwerpen, is een burgerbeweging die ontstaan is begin 2019 en voornamelijk draait op vrijwilligers. Aan de hand van inspirerende projecten verhoogt Klimplant het klimaatbewustzijn en werkt ze mee aan een ambitieus draagvlak voor het klimaatbeleid. Laagdrempelig, zodat iedereen mee wil en inclusief, zodat iedereen mee kan.

5 Stad Antwerpen stemde samen met haar energieteam van de dienst sociale dienstverlening (SD) en Saamo West-Vlaanderen af om het model van Papillon uit te rollen op haar grondgebied. Het energieteam schreef een bestek uit om een uitvoerende partner te zoeken, SAAMO Antwerpen tekende in en is weerhouden. Het energieteam zorgt ook voor een financiële tussenkomst van 50% in de huurprijs voor mensen die een leefloon krijgen of die schuldhulpbemiddeling krijgen. Via de energieadviseurs worden potentiële kandidaten doorgegeven aan SAAMO, die hen dan contacteert om te bekijken of ze interesse hebben in het project.

Dankzij GelijkStroom kwamen verschillende stakeholders met elkaar in contact. De haalbaarheid van het opzetten van een low energy community voor Collectief Goed werd onderzocht. De financiële haalbaarheid kon echter nog niet beoordeeld worden bij afronding van het project. Het uitblijven van wetgeving rond het energiedelen en het arrest van het Grondwettelijk hof zorgde voor te lange terugverdientijden en voor investeringen bij Collectief Goed die financieel minder interessant zijn. Er wordt bekeken of het project opnieuw opgepikt kan worden als de wetgeving rond het energiedelen tussen particulieren definitief is goedgekeurd en de voorwaarden gekend zijn.

4.4.2. Resultaten en toekomst van het project

Tot eind 2019 hadden eigenaars van zonnepanelen een zogezegde meter met terugdraaiende teller. Dit betekent dat de opgewekte elektriciteit die niet zelf werd verbruikt, op het elektriciteitsnet werd gezet waardoor de meter terugdraaide. Door het arrest van het Grondwettelijk Hof waarbij het concept van de virtueel terugdraaiende teller voor eigenaars van zonnepanelen werd vernietigd, zijn deze eigenaars verplicht om een digitale meter via Fluvius aan te vragen. Deze digitale meter draait niet terug.

In de plaats kunnen eigenaars van zonnepanelen wel een injectietarief via de energieleverancier afspreken. Dit zorgt ervoor dat de eigenaars verplicht worden om zoveel mogelijk zelf gebruik te maken van de opgewekte energie (zelfconsumptie). Voor veel eigenaars is dit echter niet altijd mogelijk of evident.

Collectief Goed is een erkende coöperatieve vennootschap die goed wonen voor iedereen haalbaar wil maken. De coöperatie verwerft, renoveert en verhuurt leegstaande huizen ten voordele van grote gezinnen met een klein budget.

Collectief Goed wil deze huurwoningen energetisch isoleren en voorzien van zonnepanelen. Via het experiment binnen GelijkStroom, wil Collectief Goed verkennen hoe de opwekking van hernieuwbare energie geoptimaliseerd kan worden. Met een collectieve aanpak kunnen huizen met een gunstige context (dak, oriëntatie, …) intensiever ingezet worden, zodat bewoners van minder gunstige gebouwen ook hernieuwbare energie kunnen gebruiken en hun energiefactuur drukken. Daarbij kan Collectief Goed een ontzorgende rol opnemen. De ontzorging, financiering en onderhoud was voorzien voor ZuidtrAnt.

4.4.1. Over het project
4.4. Collectief Goed

Ondank de trage start zijn er op dit moment 13 noodkopers/noodwoners weerhouden. 7 ervan hebben al een goedkeuring gekregen binnen het Noodkoopfonds. Ondertussen heeft stad Antwerpen ingetekend op de 2e call van de Vlaamse overheid waarin 30.000 euro per woning wordt voorzien.

Naast het Noodkoopfonds worden er ondertussen verschillende projecten samen opgezet, zoals een klimaattafel rond collectief renoveren.

4.3.2. Over het project

Met het Noodkoopfonds krijgt de noodkoper of –woner een budget van 25.000 euro om de woning conform te maken en wordt de noodkoper maximaal ontzorgd en begeleid door het Energiehuis Antwerpen en de dienst sociale dienstverlening gedurende het volledige bouwproces (woningscreening, selectie van de ontwerpers en de aannemers, opmaken renovatie-overeenkomst, werfopvolging, projectbeheer, ...). Voor elke noodkoopwoning wordt een bouwverantwoordelijke aangesteld die het bouwproces begeleidt. Het Energiehuis staat in voor de correcte opvolging van de renteloze leningen en maakt gebruik van haar kennis en expertise inzake energetische renovatie.

De lening moet pas terugbetaald worden door de noodkoper als de woning wordt verkocht, geschonken of geërfd of na het verstrijken van een termijn van 20 jaar vanaf de datum van de ondertekening van de leningsovereenkomst tussen het OCMW en de noodkoper.

Het project heeft een trage start gekend door juridische onzekerheden rond de ondertekening van de leningscontracten, vooral door de mogelijke lange looptermijn van deze kredieten en de verantwoordelijkheid die hiermee gepaard gaat.

Het Noodkoopfonds is een rollend fonds opgezet door de Vlaamse overheid. We spreken van een noodkoopwoning bij een woning met structurele problemen op vlak van veiligheid, gezondheid en woonkwaliteit. Er zijn dus belangrijke werken en structurele ingrepen nodig om de energieprestatie te verbeteren en de woning conform de Vlaamse codex Wonen te maken. Een noodkoper is een kopen die verplicht is om een woning te kopen, omdat er geen geschikte woning op de privé of sociale huurmarkt te vinden is. Een noodwoner is al langer eigenaar van de woning, maar kan omwille van verschillende redenen (partner is gestorven, ziekte of jobverlies) geen nodige herstellingen of renovatiewerken aan de woning laten uitvoeren. Deze eigenaars hebben dus te weinig financiële middelen heeft om een marktconforme lening of renteloze energielening de nodige werken te laten uitvoeren.

Stad Antwerpen ondersteunt (kwetsbare) huiseigenaren via verschillende kanalen om hun huis energiezuinig en toekomstgericht te maken en hun wooncomfort te verbeteren. Hierbij zien we dat een geïntegreerde samenwerking tussen verschillende stadsdiensten cruciaal is.

Zo helpen zowel het Energiehuis Antwerpen en dienst Wonen eigenaars, elk vanuit hun eigen expertise. Omdat dat nogal verwarrend is voor de doelgroep, zet de stad rond het Noodkoopfonds een experiment op om de samenwerking tussen de diensten en de dienstverlening te versterken. Met zo’n geïntegreerde samenwerking, krijgen burgers beter advies op maat.

4.3.1. Over het project
4.3. Noodkoopfonds

Het project is 1 januari 2022 gestart en ondanks die recente start is er al grote interesse bij huurders om in te stappen. Sinds eind februari werden 54 potentiële klanten doorgegeven aan SAAMO. Daarvan zijn er ondertussen 25 gecontacteerd. 18 van hen hebben interesse, 3 klanten zijn geïnteresseerd maar kunnen niet instappen omdat de toestellen te groot zijn. Op vraag van het Energiehuis Antwerpen is SAAMO daarom met Bosch het gesprek opgestart om ook kleinere modellen in het gamma op te nemen. Daarnaast bekijkt het Energiehuis of refurbished toestellen in het aanbod opgenomen kunnen worden. Op dit moment is levering gratis tot en met de 2de verdieping zonder lift. We willen dit graag verruimen tot de 4de verdieping zonder lift.

Wie recht heeft op sociaal tarief, krijgt een kortingsbon van 150 euro bij aankoop van een wasmachine of koelkast. Om deze kwetsbare huishoudens nog beter te ondersteunen, heeft de bevoegde minister beslist om de kortingsbon voor de huishoudtoestellen vanaf juli 2022 te verhogen tot 250 euro. Zelf aan de slag? Download hier het bestek van de stad Antwerpen. 

4.2.2. Resultaten en toekomst van het project

Het project Papillon werd initieel opgestart door Stefan Goemaere, projectleider bij SAAMO provincie West-Vlaanderen. Eén op de vijf gezinnen in België kan de energiefactuur amper betalen. Een derde van die gezinnen gebruikt bovendien energieverslindende huishoudtoestellen, die tot nog meer financiële problemen kunnen leiden. Sinds 2018 voorziet het project Papillon maar liefst 73 gezinnen uit de Westhoek van 130 huishoudtoestellen met een A++ of A+++ label voor een periode van tien jaar.5

In stad Antwerpen kampen gezinnen met dezelfde problemen. Energieadviseurs die energiescans uitvoeren bij kwetsbare gezinnen komen vaak huishoudens tegen met oude, energieverslindende huishoudtoestellen. Met de renteloze energielening kunnen Antwerpenaren lenen voor een energiezuinige koelkast, diepvries of wasmachine. Huishoudens die daarvoor niet in aanmerking komen omdat ze te weinig financiële middelen hebben, kunnen via Papillon een energiezuinig huishoudtoestel huren. Zo’n huurcontract heeft een looptijd van 10 jaar en kan elk moment beëindigd worden (wel met bijkomende kost). Bosch is de vaste leverancier van de huishoudtoestellen en zorgt voor de levering, installatie, onderhoud en vervanging bij defect van het toestel. Deze kosten zitten in de huurprijs inbegrepen.

Bewoners met een leefloon of in schuldbedmiddeking krijgen 50% korting op de maandelijkse huurprijs.

4.2.1. Over het project
4.2. Papillon – verhuur van energiezuinige huishoudtoestellen

Daarnaast hebben 6 woningen in de Stalinsstraat via externe renovatiebegeleiding van het Energiehuis Antwerpen hun woning energiezuiniger gemaakt en o.a. dak- en gevelisolatie, een nieuwe cv-ketel en buitenschrijnwerk laten plaatsen..

ZuidtrAnt heeft ondertussen het project Zonnewerf gelanceerd waarbij ze onafhankelijk advies verlenen aan inwoners die interesse hebben in zonnepanelen en eventueel een thuisbatterij. Zij organiseren ook doorlopend een samenaankoop.

Bovendien heeft ZuidtrAnt samen met Klimplant vzw4 via het klimaatfonds een aanvraag ingediend en goedgekeurd gekregen voor het vervolgtraject Gelijkstroom 2.0. Met dit project willen beide organisaties een elektrisch autodeelwagen via Partago aanbieden aan buurtbewoners. Er is alvast een locatie voor de laadpaal en deelwagen gevonden. Het doel is om te starten met 1 deelwagen en 10 buurtgebruikers. Deze deelwagen wordt via een bi-directionele laadpaal opgeladen die zijn stroom haalt uit zonnepanelen van de buurt. Op 9 maart 2022 was er een eerste infosessie met buurtbewoners. De volgende stap is om deur aan deur te gaan en om ook de bewoners van de sociale woningen van Woonhaven aan het begin van de Stalinsstraat meer te betrekken.

Wil je zelf energiedelen? Kijk dan op de website van de Vlaamse overheid hoe je dit best doet.

Om de straatbewoners bewuster te maken van hun energieverbruik zijn er 11 Smappee’s geïnstalleerd. Deze digitale energiemonitors houden het totale elektriciteits- en gasverbruik bij en splitsen dat uit volgens het verbruik van de grootste huishoudtoestellen. De data is in realtime af te lezen op een app.

Om tot deze energiegemeenschap te komen, zijn volgende stappen ondernomen in het project:

  • Buurtbewoners informeren en warm maken voor het project. Hiervoor werd een folder opgemaakt en deur aan deur verspreid aan geïnteresseerde bewoners.
  • Infosessies organiseren voor buurtbewoners en kandidaten zoeken voor de installatie van een gratis batterij.
  • Selectie woningen voor een batterij en opstart van monitoring.
  • Afwachten tot de wetgeving rond energiedelen van particuliere burgers is goedgekeurd om effectief aan energiedelen te doen en bekijken om de batterijen op wijkniveau in te zetten.   

In de zomer van 2021 zijn er 3 batterijen (2 cradle-to-cradle zoutwaterbatterijen van Greenrock2 en een Enphase batterij3) geplaatst. Twee gezinnen hadden al zonnepanelen op hun dak liggen, het derde gezin heeft zonnepanelen met derdepartijfinanciering via ZuidtrAnt op het dak laten installeren. 

4.1.2. Resultaten en toekomst van het project

Van links naar rechts: Antje, Lisa, Marlies en Lina

Een bewoner van de Stalinsstraat in Deurne met zonnepanelen op zijn eigen dak, speelde met het idee om zijn overschot aan opgewekte elektriciteit te delen met zijn buren. Omdat er van energiedelen of het opzetten van energiegemeenschappen toen nog geen sprake was, diende de bewoner op aanraden van het EcoHuis een aanvraag in voor het projectenfonds van StadsLab2050. Zijn projectaanvraag werd goedgekeurd, en ontving een subsidie van 15.000 euro.

Na een lange zoektocht werd ZuidtrAnt cvba partner om dit project mee te trekken.1 Daarnaast waren Fluvius en stad Antwerpen betrokken in dit project. Later werd ook energieID aan boord gebracht.

Bedoeling was om een inclusieve energiegemeenschap op te zetten in de Stalinsstraat en omringende straten, waarbij iedereen toegang had tot lokaal geproduceerde hernieuwbare energie. Door aan energiedelen te doen, kunnen huiseigenaars met zonnepanelen de overschot van de geproduceerde zonne-energie direct delen met buren, vrienden of familie. Dit gebeurt binnen een zogenaamde energiegemeenschap of low energy community.

Het voordeel van een energiegemeenschap is dat de lokaal geproduceerde energie zoveel mogelijk onder de buurtbewoners wordt verdeeld, zodat er zo weinig mogelijk energie naar het elektriciteitsnet vloeit. Bewoners met een te klein of slecht georiënteerd of instabiel dak, met weinig of geen financiële middelen of die geen eigenaar van de woning zijn, kunnen zo, dankzij hun buren, toch gebruikmaken van hernieuwbare energie.

4.1.1 Over het project
4.1. Stalins in de Zon

Het innovatietraject werd opgehangen aan vier experimenten binnen het brede thema inclusieve energietransitie. Deze experimenten werden stuk voor stuk opgebouwd uit bestaande initiatieven en ideeën bij een breed pallet aan Antwerpse stakeholders. Het experiment Stalins in de Zon was gericht op het opzetten van een energiegemeenschap in een wijk in Deurne. Het tweede experiment Papillon leidde tot een verhuursysteem van energievriendelijke huishoudtoestellen om de toegankelijkheid voor een bredere doelgroep te verzekeren. Bij een derde experiment werd in het Antwerpse noodkoopfonds ingezet op een intensieve samenwerking van verschillende publieke diensten met eenzelfde doelgroep (noodkopers). Tot slot was het laatste experiment gericht op het verbinden van sociaal wooninitiatief Collectief Goed en energiecoöperatie Zuidtrant, met het oog op het integreren van hernieuwbare energieoplossingen in sociale renovatieprojecten

Vier weloverwogen experimenten als basis voor het innovatietraject

Digitale publicaties

Blader hier door onze bibliotheek van digitale magazines, brochures, gidsen en andere publicaties.
Volledig scherm