Het lijkt een eeuwigheid geleden, maar in 1995 was Antwerpen de allereerste gemeente in België met een eigen website. De stad Antwerpen startte vroeg met het digitaliseren van zijn processen en het aanbieden van digitale diensten en zette in de loop van de jaren steeds meer in op het digitaliseren van informatie en op de digitale uitvoering van zijn werking.

Mét resultaat, want ook vandaag is stad Antwerpen in veel opzichten nog steeds koploper in digitale stedelijke dienstverlening. De stad bedacht en ontwikkelde diverse mooie en vooruitstrevende oplossingen, zoals het e-loket waarbij je tal van attesten, diensten en toelatingen online kan aanvragen. 

Maar de digitale en technologische ontwikkelingen verlopen steeds sneller en de digitale kennis én de digitale verwachtingen van de burgers van de stad zijn enorm toegenomen. De stad kan niet achterblijven en daarvoor zijn inspanningen nodig. 

Hoe meer technologie in onze wereld doordringt, hoe centraler de menselijke beleving komt te staan. Aanbieders als Netflix, Spotify, Facebook, LinkedIn spelen hier op in en leveren hun gebruikers een optimale en unieke digitale beleving aan. Zo maken ze het verschil en creëren ze een nieuwe realiteit, ook voor de gebruikers die met de stad Antwerpen in aanraking komen. Dit zijn onze stadsgebruikers.

Bij stadsgebruikers ontstaat een nieuw verwachtingspatroon voor de stad waarin ze leven en actief zijn. Ze verwachten dat de stad hen centraal plaatst en dat de stad efficiënt, innovatief en datagestuurd is. Voor hen volstaat het niet meer om alleen maar digitaal producten en diensten te leveren. Volgende buitenlandse voorbeelden illustreren dit: 

• In Estland verlopen 90% van alle parkeerbetalingen via de Mobile Parking app. Deze app betaalt automatisch parkeergeld voor de tijd tussen het afzetten en het starten van de motor². Handelingen zoals sms’en sturen of parkeertickets kopen zijn hierdoor niet meer nodig.
• In de hoofdstad Tallinn worden inwoners met de app AvaLinn³ betrokken in de plannen voor ruimtelijke ordening. Inwoners die zich registreerden als e-citizens kunnen snel, eenvoudig en digitaal een bedrijf starten. Alle lokale en nationale diensten kan je via één portaal aanvragen. Dit resulteert in betere dienstverlening, tot over de grenzen heen.
• Een cargoschip dat goederen aflevert van Estland naar Letland kan beroep doen op gedeelde informatie, wat resulteert in minder administratieve rompslomp voor de betrokkenen.
• Via “Mijn Amsterdam” krijgen de inwoners van Amsterdam gepersonaliseerde dienstverlening en kunnen ze hun aanvragen en meldingen opvolgen. Een app informeert hen over aangevraagde of verleende vergunningen in hun omgeving.

We moeten als lokale overheid deze voorbeelden omarmen en minstens even ver kijken als deze steden om onze doelen in lijn te brengen met de digitale verwachtingen van de stadsgebruiker. 

Tegelijk botsen we zelf ook op uitdagingen in onze digitale werking:

• Het digitale landschap van de stad is heel versnipperd. Dit heeft gevolgen voor de beleving van onze stadsgebruiker, maar ook voor de technologische ontwikkeling van nieuwe initiatieven.
• Onze digitale toepassingen zouden meer stadsgebruikers kunnen bereiken. 
• Onze organisatie en onze medewerkers kunnen nog stappen zetten om digitaal ‘volwassener’ te worden.

Dit alles maakt dat het nu tijd is voor een volgende stap. Om aan de verwachtingen van onze stadsgebruikers te kunnen beantwoorden, ons te spiegelen aan vooruitstrevende voorbeelden uit andere steden en onze uitdagingen aan te pakken, is een digitale versnelling nodig. Deze volgende stap noemen we de digitale transformatie.

In 2020 maakte maar liefst 95,4% van alle Antwerpenaren thuis regelmatig gebruik van het internet en gebruikte 90%¹ van de Antwerpenaren meerdere dagen per week hun  smartphone om op het internet te gaan. Amper zeven jaar eerder, in 2013, was dit nog maar 38%. Dit past in een globale trend. Facebook had drie jaar nodig om 50 miljoen gebruikers te bereiken, het spel Angry Birds deed daar amper 35 dagen over. 

Het haaienvin-effect: de verspreiding en de toepassing van technologische vernieuwingen verloopt steeds sneller.

Iedereen die in aanraking komt met de stad en de districten is een stadsgebruiker. Tot de stadsgebruikers behoren burgers, bedrijven, bezoekers, brains, studenten. Zij maken gebruik van onze communicatie, onze dienstverlening, ons openbaar domein en/of ons belevingsaanbod. 

De strategie voor digitale transformatie biedt een kader en een samenhang voor de realisatie van de bestuursakkoorden van de stad en de districten. De transformatiestrategie ondersteunt de realisatie van de beleidsdoelstellingen. We doen dit door ons in de transformatiestrategie te richten op de interactie met en de beleving van onze stadsgebruikers. Dat is de kern. Een betere en slimmere invulling van de behoefte en de beleving van de stadsgebruiker is voor de stad Antwerpen de komende jaren het doel van de digitale transformatie.

De stad Antwerpen wil dit niet alleen nú doen, maar heeft de ambitie om dit te blijven doen. We willen vooruitkijken en klaar zijn voor de toekomst, zodat we flexibel kunnen schakelen en van koers kunnen wijzigen als dat nodig is. De digitale wereld is constant in verandering, dus we moeten blijvend mee zijn. Dat is voor ons een essentieel onderdeel van ‘digitaal-zijn’. 

In deze nota introduceert de stad Antwerpen zijn strategie voor de digitale transformatie. 

• De strategie voor digitale transformatie biedt een kader en een samenhang voor de digitale projecten die de verschillende afdelingen van de stad Antwerpen de komende jaren uitvoeren.
• De strategie voor digitale transformatie ondersteunt de realisatie van de bestuursakkoorden van de stad en van de districten waarbij het uitvoeren van de beleidsdoelstellingen voorop staat.
• Door hier één digitaal geheel van te maken worden onze digitale processen voor onze stadsgebruikers uniformer, herkenbaarder en attractiever, wat tot een bredere en snellere adoptie zal leiden. 

In dit strategiedocument planten we een vlag voor 2024. We formuleren de doelstellingen van onze vlag, we beschrijven de weg ernaartoe en geven aan hoe we de strategie in de praktijk omzetten. Hierbij voorzien we in centrale ondersteuning en opvolging zodat er samenhang is tussen de projecten van de verschillende afdelingen van de stad (bijlage 1). De afdelingen blijven de doelstellingen van hun projecten definiëren. Daar wijzigt de digitale transformatie niets aan. In deze nota schrijven we evenmin voor hoe de baten worden ingezet.

1.           Rapport Antwerpse Monitor - Jaarlijkse cijfers: 2.3 Mediagebruik

2 & 3.    e-estonia.com/solutions/location-based-services/mobile-parking